Trong nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí và phát triển bền vững, Hà Nội đang đối mặt với thách thức lớn khi thực hiện lộ trình bỏ xe máy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo chỉ đạo của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.
Hiện tại, Hà Nội có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ôtô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Đáng chú ý, trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.
TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá rằng việc bỏ xe máy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ôtô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.
Để giải quyết thách thức này, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…
Một giải pháp quan trọng khác là đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng. Hà Nội cần đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt đô thị, cải thiện mạng lưới buýt và các phương tiện giao thông công cộng khác. Điều này không chỉ giúp giảm tải giao thông đường bộ mà còn cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn đi lại hơn. Bên cạnh đó, việc áp dụng các biện pháp quản lý giao thông thông minh cũng có thể giúp giảm thiểu ùn tắc và ô nhiễm.
Cuối cùng, việc thực hiện lộ trình bỏ xe máy xăng cần được tiến hành một cách linh hoạt và có sự tham gia của cộng đồng. Thành phố cần tăng cường tuyên truyền về lợi ích của việc giảm ô nhiễm không khí và khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường. Các chính sách hỗ trợ cần được thiết kế để đảm bảo công bằng và giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân, đặc biệt là những người thu nhập thấp.
Việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện và phát triển giao thông công cộng không chỉ giúp Hà Nội giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần xây dựng một môi trường sống sạch sẽ và bền vững cho người dân. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc thực hiện các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Theo dõi tin tức về lộ trình bỏ xe máy xăng tại Hà Nội để cập nhật thông tin mới nhất về vấn đề này.
