Israel – Quốc gia đổi mới toàn diện: Từ khởi nghiệp đến công nghệ cao
Chính phủ Israel đã thực hiện một chiến lược quốc gia đúng đắn để trở thành một cường quốc công nghệ, bất chấp việc không giàu tài nguyên và không có thị trường nội địa lớn. Từ những năm 1990, chính phủ đã đẩy mạnh thu hút người nhập cư có trình độ cao, đặc biệt từ Liên Xô cũ, và triển khai cải cách tài chính. Đồng thời, họ đã tạo dựng một nền tảng mạnh cho nghiên cứu và phát triển (R&D).
Chương trình Yozma ra đời vào năm 1992 đã đánh dấu bước ngoặt lớn trong việc thu hút vốn đầu tư mạo hiểm và xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp. Mô hình ‘góp vốn – chia sẻ rủi ro – thoái vốn có lợi’ đã giúp Israel nhanh chóng có được một hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm sôi động, thu hút cả dòng vốn toàn cầu lẫn giới khởi nghiệp bản địa. Quỹ Yozma là một trong những quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu tại Israel, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các startup.
Sự thành công của mô hình này đã biến Israel trở thành quốc gia có mật độ quỹ đầu tư mạo hiểm và startup cao nhất thế giới tính theo đầu người. Làn sóng startup trong lĩnh vực viễn thông, chip, phần mềm nhúng và bảo mật đã tạo ra làn sóng IPO đầu tiên trên NASDAQ. Các công ty như Check Point và CyberArk đã trở thành biểu tượng của sự thành công trong lĩnh vực công nghệ cao.
Ngành công nghệ cao hiện đóng góp hơn 20% GDP và hơn một nửa giá trị xuất khẩu của Israel. Tư duy toàn cầu đã giúp các startup Israel phát triển nhanh, linh hoạt và có tầm nhìn vượt biên giới quốc gia. Các công ty như Wix và Outbrain đã trở thành những cái tên hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ.
Bất chấp xung đột và bất ổn địa chính trị, ngành công nghệ Israel vẫn giữ được đà tăng trưởng mạnh. Các startup không chỉ sống sót, mà đang vươn lên mạnh mẽ – đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao và quốc phòng. Chính phủ Israel đã xác định khoa học – công nghệ là trụ cột phát triển quốc gia.
Thay vì can thiệp hành chính, chính phủ đóng vai trò ‘kiến trúc sư hệ sinh thái đổi mới’, với chính sách đồng bộ, dài hạn và thích ứng theo thời cuộc. Israel cũng hỗ trợ tài chính không hoàn lại cho startup, ưu đãi thuế lớn cho trung tâm R&D của hơn 400 tập đoàn toàn cầu như Intel, Google, Apple.
Hệ thống giáo dục STEM được chú trọng từ phổ thông đến đại học, kết nối chặt chẽ với thị trường và công nghiệp. Các trường đại học hàng đầu như Technion và Đại học Do Thái đã trở thành nguồn cung cấp nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghệ.
Từ ‘Quốc gia khởi nghiệp’ đến ‘Quốc gia đổi mới toàn diện’, Israel đang chuyển mình thành một quốc gia đổi mới toàn diện – nơi đổi mới sáng tạo không chỉ phục vụ thương mại mà còn hướng đến giải quyết các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, chăm sóc sức khỏe và năng lượng tái tạo.
Sự chuyển mình này là kết quả của một hệ sinh thái trưởng thành, nơi doanh nghiệp, chính phủ, viện nghiên cứu và nhà đầu tư phối hợp để giải quyết các bài toán liên ngành. Quỹ đầu tư và chính sách công cũng dần chuyển hướng: hỗ trợ các công ty deep tech (công nghệ chuyên sâu), climate tech, hoặc các dự án công nghệ phục vụ cộng đồng.
