Kiểm toán Nhà nước vừa báo cáo Quốc hội về kết quả kiểm toán chủ yếu năm 2024, trong đó tiết lộ tình hình tài chính của nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Theo báo cáo, 9/9 tập đoàn, tổng công ty được kiểm tra đều có lãi, với một số đơn vị đạt tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu trên 10%, thậm chí vượt 20%. Tuy nhiên, việc quản lý và sử dụng vốn, tài sản của các doanh nghiệp này còn nhiều hạn chế.
Qua kiểm toán, các đơn vị đã phát hiện nhiều sai sót trong công tác hạch toán và kê khai nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. Điều chỉnh tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí là một trong những vấn đề phổ biến. Một số đơn vị chưa xây dựng quy chế quản lý tiền, quản lý dòng tiền chưa hiệu quả, dẫn đến tình trạng nợ phải thu quá hạn và khó đòi lớn.
Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, nhiều tập đoàn, tổng công ty có khoản lỗ lớn. Công ty mẹ – TKV có 4 khoản đầu tư vào công ty con có lỗ lũy kế tại thời điểm 31/12/2023 là hơn 412 tỷ đồng. Tổng công ty khoáng sản TKV có 1 khoản đầu tư không bảo toàn vốn và 3 khoản đầu tư vào công ty con chưa chia cổ tức do lợi nhuận sau phân phối không đủ chia cổ tức hoặc có lãi nhưng còn lỗ lũy kế.
Không chỉ vậy, nhiều khoản đầu tư của tập đoàn, tổng công ty vào công ty liên doanh, liên kết, đầu tư dài hạn khác bị thua lỗ. Công ty mẹ – Vinapharm có CTCP Dược phẩm Trung ương 2 ghi nhận lỗ lũy kế hơn 122 tỷ đồng tính đến 31/12/2023. CTCP Dược Davina lỗ 18,39 tỷ đồng. Công ty mẹ – HUD có CTCP Sài Gòn – Rạch Giá lỗ lũy kế gần 124,5 tỷ đồng.
Kết quả kiểm toán chuyên đề tại Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cũng cho thấy, SCIC đã thoái vốn tại 37/77 doanh nghiệp với tổng giá vốn là 2.801/12.821 tỷ đồng, bằng 21,8% kế hoạch 5 năm trong giai đoạn 2021-2023. Tuy nhiên, SCIC chưa hoàn tất cổ phần hóa tại một số đơn vị và chưa tiếp nhận đầy đủ quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại 5 doanh nghiệp.
Ngoài ra, kết quả kiểm toán cũng cho thấy, lỗ lũy kế tại ngày 31/12/2023 của Tổng công ty Cà phê Việt Nam là 738,8 tỷ đồng. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lỗ lũy kế 50.611 tỷ đồng. Tập đoàn Hoá chất Việt Nam lỗ lũy kế 884,39 tỷ đồng. Những con số này cho thấy tình hình tài chính của nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước đang gặp nhiều khó khăn.
Trước những vấn đề trên, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị các cơ quan, đơn vị liên quan cần tăng cường quản lý và kiểm tra việc sử dụng vốn, tài sản nhà nước, đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp phải có giải pháp để khắc phục những hạn chế và thua lỗ.
Nhìn chung, kết quả kiểm toán đã phản ánh một bức tranh toàn diện về tình hình tài chính của nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Qua đó, cơ quan chức năng có thể có những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng vốn, tài sản nhà nước.
