Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

GeneStory, một công ty tiên phong trong lĩnh vực giải mã gene, đã và đang đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định danh tính liệt sĩ và xây dựng nền tảng cho y học dự phòng tại Việt Nam. Dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ của GeneStory đã đạt được những thành tựu đáng kể sau chưa đầy một năm triển khai.

Giáo sư Vũ Hà Văn, Chủ tịch và Nhà sáng lập GeneStory, cùng Tiến sĩ Dương Ngọc Cường, Tổng Giám đốc GeneStory, đã chia sẻ về dự án đầy tham vọng này. Mục tiêu chính của dự án là hỗ trợ việc xác định danh tính của các liệt sĩ vẫn còn nhiều gia đình chưa tìm được phần mộ người thân sau hơn 50 năm. Theo thống kê, cả nước có hơn 1 triệu liệt sĩ và khoảng 300.000 ngôi mộ liệt sĩ đã được quy tập nhưng chưa xác định được danh tính.

Tiến sĩ Dương Ngọc Cường cho biết GeneStory đã xác định danh tính 16 liệt sĩ và đưa họ trở về với gia đình. Thành công này không chỉ mang lại niềm vui cho các gia đình mà còn cho thấy tiềm năng của công nghệ giải mã gene trong việc giải quyết những vấn đề tồn tại lâu năm. Việc giải mã gene không chỉ giúp tìm kiếm thân nhân liệt sĩ mà còn xây dựng nền tảng cho y học dự phòng tại Việt Nam.

GeneStory cũng đang triển khai dự án ‘Thuốc đúng cho em’ với mục tiêu xét nghiệm gene để xác định thuốc phù hợp cho trẻ em bị bệnh động kinh. Dự kiến trong thời gian tới, GeneStory sẽ tiếp tục mở rộng nghiên cứu và triển khai các chương trình ‘thuốc đúng’ đối với nhiều bệnh lý khác. Điều này cho thấy sự cam kết của GeneStory trong việc tận dụng công nghệ giải mã gene để cải thiện sức khỏe và điều trị bệnh cho người dân Việt Nam.

Với mục tiêu trở thành ‘chìa khóa’ giải mã gene giúp người Việt làm chủ công nghệ lõi, GeneStory kỳ vọng sẽ đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng và xây dựng một nền y tế thông minh. Dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ đã thu thập được 51.000 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ sau chưa đầy một năm triển khai, cho thấy sự ủng hộ và tin tưởng của cộng đồng vào công nghệ giải mã gene của GeneStory.

Có thể thấy, GeneStory không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định danh tính liệt sĩ mà còn đóng góp vào việc xây dựng nền tảng cho y học dự phòng và điều trị bệnh thông minh tại Việt Nam. Việc ứng dụng công nghệ giải mã gene vào thực tiễn sẽ tiếp tục được GeneStory đẩy mạnh trong thời gian tới, hứa hẹn mang lại nhiều thành tựu và lợi ích cho cộng đồng.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh ý nghĩa nhân văn sâu sắc của chương trình thu nhận mẫu ADN từ thân nhân của các liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Chương trình này không chỉ thể hiện lòng biết ơn và sự trân trọng đối với những người con ưu tú đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc mà còn là một nghĩa cử cao đẹp của thế hệ hôm nay đối với thế hệ đi trước.

Chương trình thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác định được danh tính là một hoạt động đầy tính nhân văn, giúp mang lại niềm an ủi cho các gia đình liệt sĩ và góp phần làm vơi đi nỗi đau chiến tranh của mỗi gia đình và toàn dân tộc. Thông qua chương trình này, Chính phủ hy vọng sẽ giúp xác định danh tính của các liệt sĩ chưa được biết đến, để họ có thể trở về với tên tuổi, quê hương và gia đình, không để bất kỳ liệt sĩ nào bị lãng quên.

Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các cấp, các ngành, các địa phương cần tích cực phối hợp với lực lượng Công an để rà soát, vận động và thu thập mẫu thân nhân liệt sĩ. Đồng thời, cần huy động các nguồn lực cần thiết cho công tác thu thập và phân tích ADN, nhằm đảm bảo chương trình được triển khai một cách hiệu quả và nhanh chóng.

Việc thu nhận mẫu ADN không chỉ giúp xác định danh tính của các liệt sĩ mà còn thể hiện trách nhiệm của thế hệ hôm nay đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc. Đây là một nỗ lực không chỉ của Chính phủ mà còn của cả xã hội trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh và đem lại niềm an ủi cho các gia đình liệt sĩ.

Thủ tướng hy vọng rằng, thông qua chương trình này, sẽ có thêm nhiều liệt sĩ được xác định danh tính, giúp họ trở về với gia đình và quê hương một cách đầy đủ. Đồng thời, chương trình cũng sẽ góp phần giáo dục truyền thống lịch sử và lòng yêu nước cho thế hệ trẻ, để họ có thể tiếp tục phát huy truyền thống và xây dựng đất nước ngày càng phát triển.

Trước đó, Cổng thông tin điện tử Chính phủ đã có thông tin về việc triển khai chương trình thu nhận mẫu ADN từ thân nhân của các liệt sĩ. Theo đó, chương trình này nhằm mục đích xác định danh tính của các liệt sĩ chưa được biết đến thông qua phân tích ADN.

Để biết thêm thông tin chi tiết về chương trình, vui lòng truy cập https://www.chinhphu.vn hoặc liên hệ với cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Chiều ngày 25/7, tại Hà Nội, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến sơ kết một năm triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác định được danh tính trên toàn quốc. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát biểu chỉ đạo tại hội nghị này.

Thủ tướng cho biết, Việt Nam có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, trong đó khoảng 900.000 hài cốt đã được quy tập về các nghĩa trang. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được an táng nhưng chưa xác định được danh tính. Bên cạnh đó, Việt Nam hiện có khoảng 652.000 thương binh, 198.000 bệnh binh, hơn 132.000 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và khoảng 320.000 người chịu ảnh hưởng chất độc hóa học.

Thủ tướng bày tỏ sự xúc động khi nhắc lại những con số này và cho biết chất độc dioxin để lại không chỉ ảnh hưởng đến cuộc đời của những người trực tiếp hứng chịu, mà còn di truyền qua các thế hệ con cháu. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng còn bao gia đình vẫn đau đáu chờ đợi thông tin về phần mộ, hài cốt người thân để được đưa về quê hương an táng.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các cơ quan, đơn vị phải đẩy nhanh tiến độ thu nhận mẫu ADN để không kịp thời. ‘Nếu không làm nhanh, sẽ không kịp nữa. Không ai sống mãi để chờ kết quả. Cho nên, chúng ta phải đột phá, hành quân nhanh hơn để chạy đua với thời gian. Đây là cuộc chạy đua vì ký ức, vì đạo lý và vì tương lai’, Thủ tướng chia sẻ.

Theo Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, tính đến ngày 20/7/2025, cơ quan chức năng đã hoàn thành phân tích 11.138 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ và cập nhật vào Cơ sở dữ liệu Căn cước hơn 10.000 dữ liệu ADN của thân nhân các liệt sĩ. Hội nghị cũng nghe báo cáo về kết quả triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 57.273 mẫu được thu nhận. Nhiều địa phương đã vận động xã hội hóa để thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ.

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao Thông báo kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ cho đại diện thân nhân các gia đình liệt sĩ. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xác định danh tính liệt sĩ và giúp đỡ gia đình họ. Thông tin này không chỉ giúp gia đình liệt sĩ tìm lại được người thân mà còn là minh chứng cho sự quan tâm của Nhà nước và xã hội đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc.

Quá trình thu nhận và phân tích mẫu ADN đã được các cơ quan chức năng triển khai rộng rãi trên toàn quốc, với sự tham gia tích cực của các địa phương và sự ủng hộ của cộng đồng. Việc này không chỉ giúp xác định danh tính liệt sĩ mà còn góp phần làm sáng tỏ những mảnh đời đã mất trong chiến tranh.

Để tiếp tục đẩy mạnh công tác này, Thủ tướng đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu nhận và phân tích mẫu ADN. Đồng thời, người dân cũng được khuyến khích tham gia vào quá trình này để sớm có được thông tin về những người thân yêu đã mất.

Quá trình thực hiện kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ không chỉ là một nỗ lực của các cơ quan chức năng mà còn là sự tham gia tích cực của toàn xã hội. Sự phối hợp và ủng hộ của các cấp chính quyền, đoàn thể và nhân dân là điều kiện quan trọng để hoàn thành mục tiêu đề ra.

Mọi thông tin và kết quả giám định ADN đều được cập nhật vào cơ sở dữ liệu để phục vụ công tác xác định danh tính liệt sĩ. Đây là một cách để tri ân và ghi nhớ những đóng góp, hy sinh của các liệt sĩ vì độc lập, tự do của dân tộc.