Thực trạng an toàn thực phẩm tại Đồng Nai và các giải pháp giảm thiểu nguy cơ

Thời gian gần đây, vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) đang trở thành một vấn đề nóng tại Việt Nam. Với vị thế là trung tâm sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi hàng đầu cả nước, tỉnh Đồng Nai đang đối mặt với nhiều thách thức trong kiểm soát ATTP.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền, Trưởng khoa Công nghệ hóa học và Thực phẩm, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, đã có một cuộc trò chuyện với báo chí về vấn đề này. Ông cho rằng công tác đảm bảo ATTP tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực trong những năm gần đây. Nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp đang được nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức đáng lo ngại, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ.

Đồng Nai đang đối mặt với nhiều nguy cơ mất ATTP đáng lo ngại. Những nguy cơ nổi bật có thể chia thành 5 nhóm chính, bao gồm: nguy cơ từ giết mổ và chế biến nhỏ lẻ, tồn dư hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh, hệ thống chuỗi lạnh và vận chuyển chưa đáp ứng yêu cầu bảo quản thực phẩm an toàn, thực phẩm chế biến sẵn từ các cơ sở nhỏ lẻ tiềm ẩn nguy cơ cao, và thiếu liên kết chuỗi và hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Về tác động lâu dài đến sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Kha Chấn Tuyền cho rằng nếu tình trạng mất ATTP không được kiểm soát hiệu quả, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ rất nghiêm trọng và kéo dài. Ông đề xuất cần xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, từ đó hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn, vì sức khỏe cộng đồng và sự phát triển dài hạn của địa phương.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền cũng đánh giá cao tiềm năng hợp tác giữa “3 nhà”: khoa học – doanh nghiệp – địa phương trong việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn từ nông trại đến bàn ăn. Ông cho rằng Đồng Nai có đủ nền tảng để trở thành hình mẫu quốc gia về chuỗi thực phẩm an toàn và đề xuất địa phương cần triển khai giải pháp đồng bộ, lấy hợp tác, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực làm trụ cột.

Việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mất ATTP mà còn giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng cường sự tin tưởng của người tiêu dùng. Đồng Nai cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về ATTP, tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Một giải pháp quan trọng khác là tăng cường sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm cả người dân, doanh nghiệp và chính quyền địa phương, trong việc xây dựng và quản lý chuỗi thực phẩm an toàn. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường sản xuất và tiêu thụ thực phẩm an toàn, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Có thể thấy, việc đảm bảo ATTP tại Đồng Nai và các địa phương khác là một công việc cần được quan tâm và thực hiện thường xuyên. Với sự chung tay của các bên liên quan và việc triển khai các giải pháp đồng bộ, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mất ATTP và xây dựng một môi trường thực phẩm an toàn cho cộng đồng.

Hàng trăm tấn thanh long, ớt, đậu bắp của Việt Nam hiện đang mắc kẹt tại các kho lạnh do không thể xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) vì vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Sự ách tắc này bắt nguồn từ việc chuyển đổi trách nhiệm cấp phép từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm các địa phương, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT.

Tuy nhiên, Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật. Điều này đã gây ra tình trạng tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam.

Cụ thể, từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt không xuất được sang EU vì thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.

Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này được chuyển về cho địa phương quản lý. Trong khi đó, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.

Tại hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc ‘trong suốt về mặt kỹ thuật’ trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Trong thời gian gần đây, các doanh nghiệp tư nhân đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Không chỉ đóng góp vào GDP và ngân sách nhà nước, các doanh nghiệp này còn tạo ra nhiều việc làm cho người lao động nông thôn. Đặc biệt, họ đã giúp nông dân cải thiện năng suất và ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất thông qua việc thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Việc áp dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp không chỉ giúp doanh nghiệp và nông dân cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, mà còn đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn quốc tế về nông dược. Công ty Cổ phần Rau quả Thực phẩm An Giang (Antesco) là một ví dụ điển hình về việc áp dụng thành công chuyển đổi số trong nông nghiệp. Hiện công ty quản lý hơn 10.000ha đất nguyên liệu và liên kết với hơn 6.000 hộ nông dân và hợp tác xã, tạo việc làm cho hơn 20.000 nông dân.

Antesco đã áp dụng chuyển đổi số để kiểm soát chặt chẽ quy trình sản xuất và đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn quốc tế về nông dược. Tổng Giám đốc Công ty Antesco Nguyễn Hoàng Minh cho biết, với sản lượng hơn 100.000 tấn nguyên liệu mỗi năm, số hóa là yếu tố bắt buộc để quản lý quy mô lớn. Trước đây, nông dân chưa quen với công nghệ, nhưng giờ đây nhờ sự hỗ trợ của doanh nghiệp, họ đã sử dụng các giải pháp công nghệ dễ sử dụng, nâng cao hiệu quả công việc.

Nông dân Nguyễn Văn Cọp, trồng bắp và nuôi bò ở xã Long Kiến, đã áp dụng công nghệ hiệu quả vào canh tác nhờ sự hỗ trợ của doanh nghiệp. Ngoài tạo việc làm, doanh nghiệp còn triển khai các chương trình đào tạo kỹ thuật giúp nông dân canh tác bền vững, giảm sử dụng hóa chất, thay thế bằng phân bón hữu cơ để nâng cao năng suất. Chính sách hỗ trợ vốn linh hoạt giúp bà con an tâm sản xuất và giảm thiểu rủi ro tài chính.

Anh Nguyễn An Nhàn – Quyền Giám đốc khối thu mua và vùng trồng Công ty Antesco chia sẻ: đội ngũ kỹ thuật viên nông nghiệp, nhân viên vùng trồng đã đồng hành sát sao cùng bà con triển khai số hóa các hoạt động quản lý sản xuất vùng nguyên liệu. Ứng dụng công nghệ vào quản trị, từ hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch đến số hóa trong giám sát canh tác và sản xuất, đảm bảo hiệu quả mùa vụ và giúp nông dân hưởng lợi nhiều nhất.

Ở xã Cù Lao Giêng, cây xoài là cây trồng chủ lực với diện tích hơn 4.000ha. Với sự đồng hành và liên kết của doanh nghiệp, nhà vườn đã ứng dụng khoa học, kỹ thuật trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGAP xuất khẩu sang các thị trường Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Australia… Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc Hợp tác xã GAP Cù Lao Giêng Nguyễn Minh Hiền cho biết: từ năm 2022, hợp tác xã liên kết với nông dân, ký hợp đồng liên kết và tiêu thụ xoài giữa nông dân và các công ty cung ứng, thu mua.

Đến nay, hợp tác xã đã cung cấp cho các công ty xuất khẩu hơn 2.100 tấn xoài tượng và xoài hạt lép sang Hàn Quốc, Trung Quốc, Úc, New Zealand, Hoa Kỳ…; cung ứng hơn 4.000 tấn xoài cho thị trường trong nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong việc hợp tác, hỗ trợ và tạo dựng mối quan hệ tin cậy với người nông dân. Các doanh nghiệp cần chuyển từ việc chỉ mua – bán sang hợp tác, liên kết với người nông dân, xây dựng niềm tin và cùng nhau phát triển. Điều này sẽ giúp tạo ra giá trị gia tăng cao hơn, nâng cao thu nhập và đời sống của nông dân.

Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, vừa ra thông báo yêu cầu đình chỉ lưu hành một lô sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Apiroca-B do không đạt yêu cầu về chất lượng sau khi tiến hành kiểm nghiệm. Lô sản phẩm bị đình chỉ là lô 0335001, có ngày sản xuất là 26/3/2025 và hạn dùng đến 26/3/2027, được sản xuất bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm Apimed tại Nhà máy Dược Apimed – Chi nhánh của công ty tại TP.HCM.

Qua quá trình kiểm nghiệm, kết quả cho thấy mỗi viên sủi Apiroca-B chỉ chứa 86,9 mg vitamin B2 (Riboflavin natri phosphat), thấp hơn mức công bố trên nhãn sản phẩm. Sự chênh lệch này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng của sản phẩm, làm giảm tác dụng bổ sung vitamin B2 mà người tiêu dùng mong đợi. Cục An toàn thực phẩm yêu cầu Công ty Cổ phần Dược phẩm Apimed phải thực hiện các biện pháp xử lý, khắc phục trong vòng 7 ngày kể từ ngày nhận được thông báo. Để được phép tiếp tục lưu thông trên thị trường, công ty cần thực hiện hành động khắc phục đạt yêu cầu và được cơ quan kiểm tra có thông báo xác nhận.

Apiroca-B là sản phẩm viên nén sủi thuộc nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, được quảng cáo có tác dụng bổ sung các vitamin nhóm B, đặc biệt là B2, B6, B12, giúp tăng sức đề kháng, giảm mệt mỏi và hỗ trợ hoạt động thần kinh. Tuy nhiên, với kết quả kiểm nghiệm không đạt chuẩn, người tiêu dùng cần thận trọng khi sử dụng sản phẩm này để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Sự việc liên quan đến chất lượng sản phẩm Apiroca-B lại đặt ra vấn đề về chất lượng sản phẩm và tình trạng mạo danh cơ quan quản lý trong thời gian gần đây. Cục An toàn thực phẩm đã nhiều lần cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác và tỉnh táo khi tiếp cận thông tin trên mạng xã hội cũng như cẩn trọng trong lựa chọn, sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe. Việc kiểm tra, kiểm soát chất lượng sản phẩm là cần thiết để đảm bảo quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng.

Trong trường hợp cần thêm thông tin hoặc có thắc mắc liên quan đến sản phẩm, người tiêu dùng có thể liên hệ trực tiếp với Cục An toàn thực phẩm hoặc các cơ quan chức năng có thẩm quyền để được hỗ trợ và tư vấn kịp thời. Đồng thời, người dân cũng được khuyến khích báo cáo các trường hợp sản phẩm không đảm bảo chất lượng để các cơ quan chức năng có biện pháp xử lý triệt để, đảm bảo an toàn cho thị trường tiêu dùng.

Thịt chua, một món ăn dân dã của người Mường ở vùng Mường Vang, huyện Lạc Sơn, Hòa Bình (cũ), đã trở thành sản phẩm hàng hóa đạt chuẩn OCOP, có mặt ở nhiều tỉnh, thành. Món ăn này không chỉ giữ gìn được hồn ẩm thực của người Mường mà còn đang dần khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực vùng cao.

Ở xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn (cũ), nay là xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, thịt chua từng được gọi là “thịt muối chua”. Đây là một cách chế biến và bảo quản thịt để được lâu ngày. Món ăn được chế biến bằng cách lên men tự nhiên, thịt lợn trộn thính và gia vị đặc trưng như tỏi, ớt, hạt dổi.

Từ năm 2016, một số hộ dân ở xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, bắt đầu sản xuất thịt chua theo hướng hàng hóa. Cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin của bà Bùi Thị Tin, phố Lâm Hóa 2, là một trong những đơn vị đầu tiên xây dựng thương hiệu, hoàn thiện mẫu mã và đưa sản phẩm tham gia chương trình OCOP.

Hiện mỗi tháng, cơ sở Lâm Tin cung cấp khoảng 3.500 sản phẩm thịt chua ra thị trường, gồm hai loại chính: Thịt chua quả và thịt chua hộp. Tất cả đều có bao bì đạt chuẩn, tem QR truy xuất nguồn gốc, hạn sử dụng và hướng dẫn sử dụng rõ ràng.

Sau khi được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao năm 2022, sản phẩm đã có mặt tại nhiều cửa hàng OCOP trong và ngoài tỉnh, phân phối tại các điểm bán nông sản sạch ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định… Điều này không chỉ giúp thịt chua Lâm Tin tiếp cận được nhiều nhóm khách hàng hơn mà còn góp phần quảng bá văn hóa ẩm thực của người Mường.

Điều làm nên sự khác biệt của thịt chua Lâm Tin nằm ở khâu lựa chọn nguyên liệu và quy trình sản xuất. Thịt được lấy từ lợn sạch, có đủ nạc, mỡ, bì để đảm bảo độ béo. Thính được làm từ ngô, có hàm lượng tinh bột cao, được rang kỹ và xay mịn. Hạt dổi – thứ gia vị đặc trưng của người Mường được nướng vừa đủ để giữ mùi thơm, sau đó giã nhuyễn trộn cùng tỏi, muối theo tỉ lệ nhất định. Thịt được thái mỏng, trộn đều gia vị rồi ủ kín. Không dùng chất bảo quản hay men nhân tạo, mỗi mẻ thịt phải đạt chuẩn về nhiệt độ, độ ẩm và thời gian lên men tự nhiên.

Không chỉ cơ sở Lâm Tin, trên địa bàn xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ hiện có gần 10 hộ sản xuất thịt chua. Một số hộ như cơ sở sản xuất thịt chua Tuấn Linh, phố Lâm Hóa 1, cũng đang đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ. Bắt đầu hoạt động từ năm 2022, mỗi ngày cơ sở Tuấn Linh sản xuất khoảng 1.000 sản phẩm, phân phối tại các tỉnh như Hà Nội, Phú Thọ, Quảng Ninh… Nhờ ứng dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo trong tiếp thị, sản phẩm tiếp cận được nhiều nhóm khách hàng hơn.

Theo ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Lạc Sơn, thịt chua là một trong những sản phẩm đặc trưng của địa phương. Những năm gần đây, chính quyền xã đã tích cực hỗ trợ người dân về quảng bá, bao bì, vệ sinh an toàn thực phẩm và kết nối thị trường. Tới đây, xã sẽ tiếp tục hỗ trợ, khuyến khích các cơ sở mở rộng sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Từ căn bếp nhỏ của người Mường Vang, thịt chua đã đi một hành trình dài để trở thành món ăn có thương hiệu, có thị trường và có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng. Đây không chỉ là thành quả của sự nhạy bén kinh tế, mà còn là những nỗ lực gìn giữ, phát huy văn hóa ẩm thực của một cộng đồng lâu đời.

TP.HCM – Sau khi mở rộng địa giới hành chính, thành phố đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm do quy mô dân số và nhu cầu tiêu dùng tăng nhanh. Sự phát triển của các mô hình kinh doanh như hàng nhà làm trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử đang tạo ra những khoảng trống pháp lý, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người tiêu dùng.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết định hướng và giải pháp tăng cường quản lý thực phẩm trong một siêu đô thị đang chuyển mình. Theo bà, hàng nhà làm là sản phẩm do gia đình làm ra, sản xuất ở quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu tự cung tự cấp. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm hàng nhà làm hiện nay lại được bán rộng khắp, thậm chí toàn quốc, gây ra những phát sinh nhất định.

‘Nấu cho vui khác với nấu để kinh doanh’Bà Phong Lan nhấn mạnh rằng khi hàng nhà làm được thương mại hóa, thì phải đảm bảo đúng quy định, người mua tự trả tiền cần có sản phẩm an toàn. Bà cũng cho biết, tự công bố không có gì khó khăn phức tạp, chủ yếu coi sản phẩm quy trình sản xuất có đảm bảo, nguyên liệu có xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, chỉ tiêu an toàn ra sao, kiểm nghiệm sản phẩm…Nếu đi mua sản phẩm gì người mua dò trên mạng, tìm hiểu thông tin vì người bán đã công khai, có hồ sơ tự công bố thì ít ra đỡ rủi ro hơn là không có thông tin gì về sản phẩm. Giữa đồ trôi nổi và chính thống hiện nay chỉ khác nhau là đồ chính thống được cơ quan chức năng thẩm định, sau đó được kiểm tra hậu kiểm.

Tuy nhiên, với số lượng hồ sơ tự công bố đang quá lớn, trong khi nhân lực còn mỏng nên lượng đi kiểm tra chưa đủ, riêng với thực phẩm nhà làm việc kiểm tra hậu kiểm càng khó vì gần như không có hồ sơ tự công bố.Sở An toàn thực phẩm TP.HCM sẽ tăng kiểm tra hàng không rõ nguồn gốc, vận động người mua và người sản xuất nâng cao ý thức. Bà Phong Lan cũng cho biết, sẽ chú trọng đào tạo, cân đối nhân sự cho khâu an toàn thực phẩm đối với suất ăn công nghiệp, đảm bảo bữa ăn hằng ngày cho công nhân và tập trung vào an toàn thực phẩm gắn liền với du lịch.

Cùng ngày, nhiều người tiêu dùng cũng bày tỏ quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm, đặc biệt là với các sản phẩm ‘hàng nhà làm’ trôi nổi trên thị trường. Anh N.T.,28 tuổi, chủ quán ăn ở TP.HCM, cho biết, để đảm bảo an toàn thực phẩm, quán ăn của anh phải tuân thủ rất nhiều thủ tục, quy trình kiểm tra khắt khe và được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.Tuy nhiên, anh N.T. cũng bày tỏ rằng, các cơ sở kinh doanh cần phải ý thức được trách nhiệm của mình với cộng đồng, sử dụng nguyên liệu sạch, tuân thủ quy trình chế biến… Mặt khác, phải xử lý thật nghiêm để răn đe nếu cơ sở đó không có giấy an toàn thực phẩm.

Tình trạng sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội, với hàng loạt vụ án lớn được phát giác thời gian qua. Mới đây, tại tỉnh Thanh Hóa, lực lượng công an đã triệt phá thành công hai vụ án lớn liên quan đến sản xuất và buôn bán thuốc tân dược và thực phẩm chức năng giả trong tháng 5 và tháng 6 vừa qua.

Những thủ đoạn tinh vi và hoạt động kéo dài nhiều năm của các đối tượng đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng. Đáng lo ngại là mạng xã hội và thương mại điện tử đang trở thành kênh lưu thông chính cho hàng giả, hàng nhái, hàng lậu và hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Các đối tượng sản xuất hàng giả không chỉ làm giả nhãn hiệu sản phẩm quen thuộc mà còn tự đặt tên mới, tạo lập công ty và đầu tư máy móc để sản xuất hàng loạt sản phẩm giả.

Cụ thể, vào ngày 3/6/2025, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố vụ án và ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với đối tượng Hoàng Thị Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất tân thảo dược Nam Hoa, về tội sản xuất và buôn bán hàng giả là thực phẩm. Hoạt động sản xuất và kinh doanh hàng giả của đối tượng này được tổ chức thực hiện một cách bài bản, với danh mục lên tới 12 loại sản phẩm khác nhau. Những sản phẩm này được phân phối đến nhiều đại lý và khách hàng trong cả nước.

Trước đó, một vụ án chấn động khác về thuốc tân dược giả cũng được Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá thành công. Trong tháng qua, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Giám đốc và Thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa, Phòng Cảnh sát Kinh tế đã triệt phá thành công đường dây sản xuất và buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô lên tới 10 tấn thuốc tân dược giả, với 24 loại thuốc khác nhau, bắt giữ 14 đối tượng.

Những vụ việc trên cho thấy hàng giả đang bủa vây người tiêu dùng, không chỉ ở đô thị mà còn ở các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa. Vấn đề đặt ra hiện nay là cần soát pháp luật để bổ sung chính sách đủ mạnh, lực lượng chức năng đủ công cụ để xử phạt tội sản xuất hàng giả, hàng nhái, không chỉ xử lý hành chính mà kiên quyết xử lý hình sự đối với những hành vi nghiêm trọng.

Để ngăn chặn tình trạng sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và sự vào cuộc của người tiêu dùng. Người tiêu dùng cần nâng cao ý thức và kiến thức về sản phẩm, dịch vụ để có thể phân biệt và lựa chọn sản phẩm chính hãng, đảm bảo an toàn cho sức khỏe và quyền lợi của mình. Đồng thời, cần có những chính sách và quy định cụ thể để xử lý nghiêm những trường hợp sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái.

Mới đây, 18 cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã bị khởi tố với cáo buộc nhận hối lộ hàng trăm tỉ đồng để cấp khống cho 10.000 giấy tiếp nhận hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm cho một số công ty tại Hà Nội và các tỉnh thành. Sự việc này đã gây ra nhiều tranh cãi và lo ngại trong dư luận. Trước đó, vào giữa tháng 5, cảnh sát điều tra đã bắt 5 cán bộ của cục này vì nhận tiền ‘bôi trơn’ của doanh nghiệp trong việc thẩm định, hậu kiểm và cấp phép công bố sản phẩm cho thực phẩm chức năng giả với số lượng lớn.

Cục An toàn thực phẩm là cơ quan trực thuộc Bộ Y tế, có nhiệm vụ quản lý nhà nước về vệ sinh, an toàn thực phẩm, cấp phép lưu hành các nhóm sản phẩm như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt; sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi… Trong hai vụ việc trên, chính một số cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm, theo cáo giác, đã ‘bùa’ tài liệu để hồ sơ của các doanh nghiệp từ không đạt thành đạt chất lượng. Điều đáng nói là cả hai vụ sai phạm về an toàn thực phẩm bị điều tra ở Cục An toàn thực phẩm đều có tên ông Nguyễn Thanh Phong, nguyên cục trưởng cục này.

Việc thẩm định hồ sơ, cấp đăng ký công bố sản phẩm buộc phải tuân thủ quy định pháp luật, quy trình và cả vấn đề đạo đức. Nếu không, từ đây sẽ tạo ra kẽ hở, len lỏi vào thị trường là sữa giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả… và các bệnh lý ác tính là thật. Nhìn lại hàng dài danh sách những ‘con sâu’ qua hai lần khởi tố cho thấy có không ít nhân sự ở cơ quan ‘đầu não’ về việc giữ gìn và đảm bảo an toàn thực phẩm cho cả nước là Cục An toàn thực phẩm thật sự có vấn đề.

Nếu đúng như cáo buộc thì đó là thay vì đồng lòng thực hiện chức năng nhiệm vụ của đơn vị có trọng trách bảo vệ sức khỏe người dân, lại ‘đồng lòng bắt tay’ có tổ chức, cùng nhau sử dụng quyền năng của mình để kiếm lợi bất chính. Lãnh đạo Bộ Y tế cho hay đã có phương án bổ nhiệm nhân sự và chỉ đạo để không làm gián đoạn công việc chuyên môn của Cục An toàn thực phẩm sau khi vụ việc bê bối xảy ra. Vấn đề là làm sao lấy lại niềm tin của người tiêu dùng?

Rõ ràng là cần có rất nhiều giải pháp để ‘xốc’ lại. Đó là cần một cơ chế giám sát nghiêm cẩn, không tạo kẽ hở cho cán bộ có thể lợi dụng quyền hạn. Cần ‘xốc’ lại Cục An toàn thực phẩm, việc ‘xốc’ lại không đến từ số lượng nhân sự mới hay kiện toàn bộ máy, mà ở chất lượng cán bộ, cán bộ phải ‘học thuộc bài, làm đúng việc’, phải thực sự trong sáng, đặt đạo đức công vụ lên hàng đầu.

Ngoài ra cần cải thiện, rà soát quy trình cấp chứng nhận an toàn thực phẩm; minh bạch hơn quy trình cấp phép và hậu kiểm. Cần có cơ quan độc lập trong thanh tra giám sát nội bộ và xử lý vi phạm cán bộ; xây dựng một hệ thống pháp luật chuyên ngành về thực phẩm chặt hơn; tăng vai trò giám sát của báo chí và người tiêu dùng. In ra nhập an toàn thực phẩm .

Khi mọi biện pháp, nhiều trách nhiệm được nhìn nhận lại nghiêm túc trước ‘tảng băng’ tồn tại lâu năm thì khi đó môi trường thực phẩm an toàn và niềm tin của người dân mới được xây dựng lại. 23 cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm bị khởi tố, nhiều khâu chuyên môn bị ‘đứt gãy’.

Chiều ngày 18/7, tại TP.HCM, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp tổ chức Diễn đàn ‘Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế: Chanh leo, chuối, dứa, dừa’. Sự kiện này thu hút hàng trăm đại biểu tham gia trực tiếp và trực tuyến, với mục tiêu tìm ra giải pháp cho các vấn đề mà ngành trái cây Việt Nam đang đối mặt, từ đó thúc đẩy xuất khẩu và tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Việt Nam hiện拥有 hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả, với sản lượng khoảng 15 triệu tấn mỗi năm. Trong đó, chuối chiếm diện tích 161.000 ha, với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 380 triệu USD vào năm 2024, giúp Việt Nam trở thành nước xuất khẩu chuối lớn thứ 9 thế giới. Dứa cũng đạt diện tích trên 52.000 ha, dừa gần 202.000 ha và chanh leo hơn 12.000 ha. Tất cả đều đang có xu hướng mở rộng xuất khẩu và phát triển chế biến sâu.

Tuy nhiên, mặc dù có nhiều tiềm năng, các mặt hàng trái cây của Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Diễn đàn là dịp để các đơn vị quản lý, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp cập nhật định hướng phát triển đến năm 2030. Trong đó, 4 loại trái cây nêu trên sẽ được đầu tư mạnh mẽ vào vùng nguyên liệu đạt chuẩn, chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch sang Hoa Kỳ, Hàn Quốc, EU, Trung Quốc…

Diễn đàn cũng là nơi để các bên liên quan thảo luận về các giải pháp tăng cường cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu trái cây. Các chuyên gia và đại biểu sẽ tập trung vào việc xây dựng chuỗi giá trị, tăng cường liên kết giữa người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp, cũng như tìm hiểu các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam, việc nâng cao sức cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế là rất quan trọng. Ông Nam nhấn mạnh rằng cần có sự chung tay của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân để xây dựng ngành hàng trái cây phát triển bền vững, từ đó góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân và thúc đẩy kinh tế địa phương.

Ngành trái cây Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức. Với sự hỗ trợ từ chính sách và sự chủ động của các doanh nghiệp, ngành hàng này được kỳ vọng sẽ đạt được mục tiêu xuất khẩu tỷ đô trong thời gian tới.

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đang gặp khó khăn khi thông quan hàng hóa sang các thị trường, đặc biệt là châu Âu (EU), do vướng mắc trong việc xin cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật. Sự chậm trễ trong việc cấp giấy chứng nhận này không chỉ gây ra những khó khăn cho các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến tiến độ hợp đồng và gây ra những thiệt hại về tài chính.

Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, từ ngày 1-7, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đã chuyển sang các cơ quan cấp tỉnh theo quy định của Thông tư số 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Tuy nhiên, quy định mới này không kế thừa đầy đủ các hướng dẫn từ Thông tư 44/2018, dẫn đến sự lúng túng và chậm trễ trong quá trình cấp giấy chứng nhận. Điều này đặc biệt gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu, khiến hàng hóa không thể thông quan kịp thời.

Để giải quyết các vướng mắc này, Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam đã gửi kiến nghị tới Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đề nghị xem xét và đưa ra giải pháp kịp thời, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các vướng mắc. Không riêng gì ngành hàng gia vị, xuất khẩu thanh long sang EU cũng đang vướng. Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội thanh long Bình Thuận (tỉnh Lâm Đồng), cho biết nhiều lô hàng thanh long xuất khẩu sang EU chưa có đơn vị cấp chứng thư để xuất khẩu.

Phía thị trường châu Âu yêu cầu phải thực hiện lại quy trình cấp chứng thư do cơ quan nhà nước cấp. Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kiến nghị Bộ sớm ban hành quy định hồ sơ, thủ tục cấp giấy chứng nhận theo yêu cầu của châu Âu. Đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, từ ngày 1-7, phía EU yêu cầu việc cấp chứng thư phải do cơ quan nhà nước cấp. Cục cũng đã có Công văn gửi về phía địa phương đề nghị triển khai việc cấp chứng thư.

Trong bối cảnh các doanh nghiệp xuất khẩu đang gặp khó khăn, việc tìm ra giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp là rất cần thiết. Hiệp hội các ngành hàng và các địa phương đang mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm có hướng dẫn cụ thể để giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang EU được thuận lợi. Đồng thời, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cần được thực hiện một cách minh bạch, công khai và đúng quy định để tránh gây ra những khó khăn cho các doanh nghiệp.

Xuất khẩu hàng hóa sang EU là một trong những thị trường lớn và đầy tiềm năng của Việt Nam. Vì vậy, việc hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu để họ có thể tiếp cận thị trường này một cách thuận lợi là rất quan trọng. Việc này không chỉ giúp tăng cường kim ngạch xuất khẩu mà còn góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế.