TP.HCM đặt mục tiêu chuyển đổi toàn bộ 400.000 xe máy xăng của tài xế công nghệ và giao hàng sang xe điện vào năm 2029. Đây là một phần trong kế hoạch kiểm soát khí thải chung của thành phố, nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí và hướng tới phát triển bền vững.

Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) đã hoàn thiện dự thảo đề án, trong đó đề xuất một lộ trình chuyển đổi cụ thể và các chính sách hỗ trợ cho tài xế. Theo đề án, đến năm 2029, thành phố sẽ giảm 100% lượng khí thải gây ô nhiễm và khí nhà kính từ nhóm phương tiện này.

Để đạt được mục tiêu này, HIDS đề xuất chia lộ trình chuyển đổi thành 4 giai đoạn. Giai đoạn 1 (từ nay đến tháng 12.2026) sẽ đạt 30% – tương đương khoảng 120.000 xe được chuyển đổi. Giai đoạn 2 (đến tháng 12.2027) đạt 50% – tương đương khoảng 200.000 xe. Tiếp theo là giai đoạn 3 (đến tháng 12.2028) sẽ chuyển đổi khoảng 320.000 xe, đạt 80% và tới tháng 12.2029 là thời điểm kết thúc giai đoạn 4 – hoàn thành chuyển đổi 400.000 phương tiện, đạt 100%.

Thạc sĩ Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế (thuộc HIDS) cho biết, việc chuyển đổi 400.000 xe hai bánh của tài xế công nghệ sang xe điện là bước đi mang tính chiến lược, tác động sâu rộng đến nhiều khía cạnh như nhân lực, chuỗi cung ứng và hạ tầng đô thị. Do đó, cần một hành lang pháp lý rõ ràng, đủ mạnh để đảm bảo trách nhiệm và phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, doanh nghiệp vận tải công nghệ, nhà sản xuất cũng như đội ngũ tài xế.

HIDS đề xuất từ tháng 1.2026 bắt đầu áp dụng những chính sách ưu đãi đồng thời ngừng cho phép đăng ký mới phù hiệu (ngừng ký hợp đồng mới) đối với tài xế xe máy xăng có nhu cầu tham gia cung cấp dịch vụ trên các nền tảng gọi xe công nghệ. Các tài xế sử dụng xe xăng đăng ký và được chấp nhận trước thời điểm này vẫn hoạt động bình thường và cần có kế hoạch chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.

Trong khi đó, từ tháng 1.2027, hạn chế xe xăng hoạt động trong giờ cao điểm tại các vùng phát thải thấp được thành phố quy định. Từ tháng 1.2028, siết chặt chính sách kiểm soát khí thải theo quy định. Từ tháng 12.2029 sẽ cấm hoàn toàn xe xăng tham gia cung cấp dịch vụ trên các nền tảng gọi xe công nghệ.

Để triển khai đề án, thành phố sẽ trao quyền cho UBND cấp cơ sở tạm thời mở ‘làn xanh’ chỉ dành cho xe điện nếu tỷ lệ điện hóa giao thông trên địa bàn cao hơn 70% sau mỗi năm báo cáo, hoặc trao quyền cho HĐND cấp cơ sở ban hành nghị quyết phủ xanh giao thông toàn địa bàn nếu tỷ lệ điện hóa giao thông trên địa bàn cao hơn 90% sau mỗi năm báo cáo để tạo thêm áp lực tuân thủ.

Theo tính toán, nếu TP thay thế toàn bộ khoảng 400.000 xe máy xăng của các tài xế bằng xe máy điện, lượng khí CO2 có thể giảm tới 750 tấn trong vòng 5 năm, đồng thời giảm đáng kể NOx và bụi mịn PM2.5, góp phần cải thiện chất lượng không khí đô thị. Một xe điện 2 bánh chỉ tiêu tốn từ 3.000 – 5.000 đồng cho mỗi lần sạc, đủ cung cấp năng lượng di chuyển từ 50 – 80 km, thấp hơn đáng kể so với chi phí xăng dầu.

HIDS đề xuất TP.HCM triển khai đồng loạt nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực như: Miễn 100% phí trước bạ, phí đăng ký biển số và thuế giá trị gia tăng cho xe điện 2 bánh do tài xế công nghệ khi mua mới trong suốt giai đoạn triển khai đề án từ tháng 1.2026 đến tháng 12.2029; cung cấp khoản vay hỗ trợ mua xe và pin dự phòng với thời hạn vay linh hoạt từ 24 tháng đến 30 tháng, lãi suất ưu đãi thấp hơn mặt bằng thị trường thông qua các ngân hàng thương mại hợp tác, các tổ chức tín dụng vi mô.

Sau khi đã cân bằng cả chi phí vận hành và chi phí khấu hao của hai loại xe, HIDS tính toán tài xế sẽ tiết kiệm được từ 300.000 đồng – 400.000 đồng hàng tháng nhờ chuyển sang xe điện. Sau một năm, khoản tiết kiệm này có thể lên đến gần 5 triệu. Thêm vào đó, công nghệ pin lithium-ion hiện nay đang phát triển một cách nhanh chóng. Nhờ vậy, dung lượng pin và tuổi thọ pin đang không ngừng được cải thiện. Vì thế, trong tương lai lâu dài, người sử dụng xe nói chung và tài xế công nghệ nói riêng sẽ được hưởng lợi về mặt kinh tế, thậm chí có thể hoàn vốn mua xe điện sau vài năm.

TPHCM đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của giao thông xanh, với nhiều đề án quan trọng được đưa ra. Tại một buổi họp báo gần đây, Sở Xây dựng TPHCM đã chia sẻ thông tin về các đề án chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải đang được nghiên cứu và xây dựng.

Theo đó, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM đang hoàn thiện đề án chuyển đổi xe máy từ sử dụng xăng sang điện cho tài xế xe ôm công nghệ và giao hàng tại thành phố. Đề án này sẽ tập trung vào việc đề xuất các giai đoạn chuyển đổi, xây dựng các chính sách hỗ trợ cho tài xế và người dân khi mua xe máy điện, cũng như xác định rõ lộ trình triển khai thực hiện.

Đề án chuyển đổi xe máy sang điện là một phần trong nỗ lực lớn hơn của thành phố nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Việc chuyển đổi sang xe máy điện không chỉ giúp giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính mà còn góp phần xây dựng một môi trường giao thông sạch sẽ và bền vững.

Các chính sách hỗ trợ dự kiến sẽ bao gồm hỗ trợ tài chính, ưu đãi về thuế, và các chương trình khuyến khích khác nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho tài xế và người dân chuyển đổi sang sử dụng xe máy điện. Bên cạnh đó, đề án cũng sẽ nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo việc triển khai thực hiện suôn sẻ, hiệu quả.

Lộ trình triển khai sẽ được xây dựng chi tiết, với các mục tiêu cụ thể và thời hạn hoàn thành rõ ràng. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng đề án không chỉ là một kế hoạch trên giấy mà còn có thể được thực hiện một cách thực tế và hiệu quả.

Ngoài ra, Sở Xây dựng và các cơ quan liên quan cũng sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về lợi ích của giao thông xanh và việc chuyển đổi sang xe máy điện. Điều này sẽ giúp nâng cao nhận thức của người dân và tài xế về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.

Một số chuyên gia đánh giá rằng việc chuyển đổi sang xe máy điện tại TPHCM có thể trở thành một mô hình mẫu cho các thành phố khác trong cả nước. Nếu thành công, đề án này sẽ không chỉ giúp cải thiện môi trường sống tại TPHCM mà còn đóng góp vào mục tiêu quốc gia về giảm thiểu biến đổi khí hậu.

Đề án chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải tại TPHCM đang được xây dựng và hoàn thiện. Để có thêm thông tin chi tiết về đề án này, người dân có thể theo dõi các thông báo chính thức từ Sở Xây dựng TPHCM và Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM.