Nghị quyết số 57/NQ-TW đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Theo đánh giá của Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Công nghệ, Đại học quốc gia, nghị quyết này mở ra bốn cơ hội chính cho các tổ chức nghiên cứu khoa học. Thứ nhất, nghị quyết thúc đẩy tái cấu trúc và nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu theo hướng gắn kết với thực tiễn và nhu cầu phát triển đất nước. Thứ hai, tạo ra cơ hội hợp tác công-tư và liên kết quốc tế trong chuyển giao công nghệ theo mô hình ‘liên kết ba nhà’: Nhà nước-Nhà khoa học-Doanh nghiệp. Thứ ba, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động nghiên cứu, quản lý và kết nối tri thức. Thứ tư, tạo cú hích nâng cao chất lượng đội ngũ nghiên cứu, xây dựng môi trường học thuật sáng tạo.

Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, các tổ chức nghiên cứu đã có những hành động cụ thể để đưa nghị quyết vào cuộc sống. Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có những điều chỉnh quan trọng để phù hợp với xu thế phát triển và đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tập trung vào các hướng nghiên cứu có tính ứng dụng cao. Các cơ sở nghiên cứu thuộc các đơn vị nhà nước và khu vực tư nhân đã quan tâm phát triển những sản phẩm, giải pháp có tính thực tiễn và khả năng ứng dụng cao.

Tuy nhiên, nhiều lĩnh vực tiềm năng vẫn chưa được đầu tư nghiên cứu để phát huy lợi thế, tận dụng các cơ hội từ Nghị quyết số 57-NQ/TW. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Quyền, Phó Viện trưởng Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho rằng Việt Nam có lợi thế lớn về đa dạng sinh học và nguồn vi sinh vật bản địa, nhưng ứng dụng công nghệ vi sinh vào cuộc sống vẫn còn hạn chế.

Để hiện thực hóa các chủ trương, cần tăng cường liên kết ‘Nhà nước-Nhà Khoa học-Doanh nghiệp-Cộng đồng’ trong hoạt động khoa học, công nghệ. Các viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo cần trở thành mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức cho rằng các cơ sở đào tạo, tổ chức nghiên cứu cần xác định rõ vai trò cốt lõi để thật sự trở thành trung tâm sáng tạo, nơi sản sinh tri thức và chuyển hóa tri thức thành công nghệ, thành sản phẩm.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn CMC, đề xuất thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Hà Nội, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, theo mô hình đầu tư công-quản trị tư. Trung tâm này sẽ là đầu mối chiến lược kết nối các nguồn lực R&D, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp, vận hành sàn giao dịch công nghệ và tạo ra không gian mở, thúc đẩy các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ từ ý tưởng đến thương mại hóa.

Một số nhà khoa học chỉ ra nguyên nhân khiến đóng góp của khoa học công nghệ đối với phát triển kinh tế xã hội còn hạn chế là các đề tài nghiên cứu được xây dựng với thời gian thực hiện ngắn, không đủ giải quyết các bài toán khoa học-công nghệ mang tính nền tảng hoặc chiến lược; thiếu cơ chế tài trợ trung và dài hạn, khiến các nhóm nghiên cứu khó theo đuổi các hướng đi bền vững, có khả năng tạo ra đột phá công nghệ thật sự; còn thiếu các chương trình chuyển giao hiệu quả.

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam vừa chính thức giới thiệu Sàn giao dịch KH&CN Việt Nam thông qua địa chỉ trực tuyến https://techmartvietnam.vn. Sàn giao dịch này được thiết kế để thực hiện vai trò kết nối giữa nghiên cứu, sản xuất và thị trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua bán công nghệ giữa các tổ chức và doanh nghiệp.

Được đầu tư và vận hành theo mô hình hợp tác công – tư, Sàn giao dịch KH&CN Việt Nam có sự tham gia đầu tư của Nhà nước vào cơ sở hạ tầng, nền tảng trực tuyến và chia sẻ cơ sở dữ liệu KH&CN. Hiện tại, Sàn giao dịch đang cung cấp thông tin về 600 công nghệ chào bán dưới dạng thiết bị, máy móc, cùng với 50 nhu cầu tìm mua công nghệ và 150 chuyên gia tư vấn và môi giới công nghệ.

Trong thời gian tới, các cơ quan liên quan sẽ tiếp tục phát triển thêm các tính năng của Sàn giao dịch. Một số tính năng dự kiến sẽ được tích hợp bao gồm tương tác cung – cầu công nghệ trực tuyến, tư vấn và môi giới công nghệ, công cụ thống kê số lượng và giá trị giao dịch, cũng như các dịch vụ tư vấn về tài chính, sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.

Sàn giao dịch KH&CN Việt Nam được xem là kết quả của quá trình nghiên cứu và áp dụng kinh nghiệm quốc tế vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Từ những năm 1990, mô hình sàn giao dịch công nghệ đã hình thành và phát triển mạnh mẽ tại Mỹ, châu Âu và Trung Quốc. Minh chứng cho điều này là Sàn giao dịch công nghệ Thượng Hải (STEX) được thành lập vào năm 1993 và đã trở thành một hạt nhân trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Thượng Hải.

Ở Việt Nam, những tiền đề cần thiết để phát triển giao dịch công nghệ đã được thiết lập, bao gồm chủ trương về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cũng như hạ tầng số ngày càng hoàn thiện. Sự ra đời của Sàn giao dịch KH&CN Việt Nam dự kiến sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới, góp phần quan trọng trong hiện đại hóa thể chế KH&CN và chuyển dịch mô hình phát triển kinh tế theo chiều sâu.

Việc kết nối giữa nghiên cứu, sản xuất và thị trường thông qua Sàn giao dịch KH&CN Việt Nam hứa hẹn sẽ tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động và hiệu quả. Qua đó, các tổ chức và doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận với công nghệ mới, đẩy nhanh quá trình chuyển giao công nghệ và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất, kinh doanh.

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực để phát triển khoa học và công nghệ, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của kinh tế – xã hội, sự ra mắt của Sàn giao dịch KH&CN Việt Nam được xem là một bước tiến quan trọng. Bằng việc cung cấp một kênh giao dịch công nghệ chính thức và minh bạch, Sàn giao dịch này không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ mới mà còn tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu và phát triển công nghệ có thể dễ dàng thương mại hóa các sản phẩm của mình.