Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh vừa giao Sở Tài chính chủ trì xây dựng đề án thành lập Khu thương mại tự do (Free Trade Zone – FTZ) tại Vũng Áng, với mục tiêu tạo ra một “không gian thể chế đặc biệt” để thu hút đầu tư quốc tế. Dự án này đang được hoàn thiện với sự phối hợp của Ban Quản lý Khu kinh tế và các đơn vị tư vấn chiến lược, dự kiến trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy trước ngày 10/8/2025.

FTZ Vũng Áng được thiết kế để áp dụng hàng loạt cơ chế ưu đãi vượt trội về thuế quan, hải quan, đầu tư, tài chính, lao động và đất đai. Đây là mô hình thử nghiệm phương thức “chính quyền phục vụ – doanh nghiệp dẫn dắt”, nhằm tạo ra môi trường đầu tư minh bạch, hiệu quả, linh hoạt và tích hợp quốc tế. Khu thương mại tự do này sẽ tập trung thu hút các doanh nghiệp sản xuất định hướng xuất khẩu, doanh nghiệp logistics xuyên biên giới, tập đoàn thương mại điện tử quốc tế, trung tâm kho ngoại quan, công nghiệp hỗ trợ và doanh nghiệp công nghệ cao.

Để đạt mục tiêu này, Hà Tĩnh xem xét áp dụng một số cơ chế mới trong FTZ, bao gồm miễn thuế nhập khẩu và xuất khẩu đối với hàng hóa lưu thông trong khu vực; tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc tuyển dụng và sử dụng lao động nước ngoài; cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% vốn; triển khai thủ tục đầu tư, xây dựng, hải quan qua hệ thống điện tử tích hợp “một cửa số hóa”. Tỉnh Hà Tĩnh cũng đang đánh giá lại toàn bộ hệ thống chính sách ưu đãi đầu tư hiện hành, với mục tiêu chuyển từ phương thức thu hút đầu tư bằng miễn – giảm thuế sang cách tiếp cận mới: cạnh tranh bằng chất lượng thể chế và hiệu quả quản trị nhà nước.

Vũng Áng giữ vai trò chiến lược trong hành lang kinh tế Đông – Tây, là điểm tiếp nhận và trung chuyển hàng hóa quan trọng cho miền Trung Việt Nam, Lào và Đông Bắc Thái Lan. Hệ thống cảng nước sâu Sơn Dương – Vũng Áng có khả năng tiếp nhận tàu trên 50.000 DWT và đang được quy hoạch phát triển thành trung tâm trung chuyển quốc tế. Khu kinh tế Vũng Áng có không gian quy hoạch rộng hơn 22.000 ha với đầy đủ hệ thống hạ tầng điện, nước, đường bộ, đường sắt và logistics.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu được trao quyền về thể chế, FTZ Vũng Áng có tiềm năng phát triển thành trung tâm logistics quốc tế phục vụ cho toàn khu vực Đông Dương. Để hiện thực hóa mục tiêu này, yếu tố quyết định là thể chế điều kiện cần và tinh thần dám làm điều kiện đủ. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quyết tâm của chính quyền địa phương, FTZ Vũng Áng có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư quốc tế.

Việc thành lập Khu thương mại tự do Vũng Áng cũng phù hợp với xu hướng phát triển của các khu thương mại tự do trên thế giới, như Shanghai Free Trade Zone (Trung Quốc) và Jebel Ali Free Zone (UAE). Những khu thương mại tự do này đã trở thành các trung tâm kinh tế quan trọng, đóng góp vào sự phát triển của các quốc gia.

Trước những cơ hội và thách thức trong việc thành lập FTZ Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư và đảm bảo tính cạnh tranh của khu vực. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và các bên liên quan để hiện thực hóa mục tiêu phát triển FTZ Vũng Áng thành một trung tâm kinh tế năng động.

Bộ Tài chính đang tích cực hoàn thiện đề án khu thương mại tự do, đồng thời rà soát các quy định liên quan để đảm bảo sự phù hợp với các định hướng phát triển mới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng vừa ký văn bản phúc đáp kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Tĩnh liên quan đến khu thương mại tự do. Kiến nghị này được gửi đến trước Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV và được chuyển đến Bộ Tài chính thông qua Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội.

Cử tri tỉnh Hà Tĩnh đề nghị ban hành các quy định liên quan đến khu thương mại tự do, đảm bảo phù hợp với Kết luận số 115-KL/TW ngày 16/1/2025 của Bộ Chính trị. Kết luận này nhấn mạnh việc rà soát, đánh giá lại tổng thể hoạt động của các khu công nghiệp, khu chế xuất trong cả nước để có cơ chế, chính sách phát triển cho giai đoạn tới, hướng tới việc lấy khu công nghiệp, khu chế xuất, khu thương mại tự do thế hệ mới làm cứ điểm chiến lược để tạo động lực phát triển cho các vùng và cả nước.

Theo Bộ Tài chính, Văn phòng Trung ương Đảng đã giao Ban Cán sự Đảng Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng Đề án Khu thương mại tự do báo cáo Bộ Chính trị vào ngày 22/1/2025. Hiện, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo Đề án để lấy ý kiến của các bộ, ngành, địa phương liên quan. Trên cơ sở các ý kiến góp ý, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp và báo cáo Bộ Chính trị xem xét, phê duyệt Đề án. Từ đó, Bộ sẽ đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành các quy định liên quan đến khu thương mại tự do.

Bộ Tài chính cũng tiếp thu ý kiến của cử tri tỉnh Hà Tĩnh và đề nghị Đoàn đại biểu Quốc hội, các cơ quan có liên quan của tỉnh Hà Tĩnh phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính trong quá trình hoàn thiện Đề án và đề xuất các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến khu thương mại tự do.

Việc hoàn thiện đề án khu thương mại tự do và rà soát các quy định liên quan là một phần quan trọng trong việc triển khai các nhiệm vụ được giao tại Kết luận số 115-KL/TW của Bộ Chính trị. Đây là cơ hội để Việt Nam tiếp tục hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của các khu công nghiệp, khu chế xuất và khu thương mại tự do, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của cả nước.

Bộ Tài chính đang tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao và sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan để hoàn thiện đề án và các quy định liên quan đến khu thương mại tự do.