Trong thời đại số, người tiêu dùng đang đối mặt với một thế giới quảng cáo tràn lan và đầy rẫy thông tin sai lệch trên các nền tảng mạng xã hội. Việc Quốc hội thông qua Luật Quảng cáo sửa đổi vào ngày 16/6/2025, với tỷ lệ đồng thuận cao là 453/461 đại biểu tán thành, là một bước đi cần thiết để tăng cường bảo vệ người tiêu dùng. Tuy nhiên, liệu những quy định mới có đủ mạnh để ngăn chặn tình trạng quảng cáo lừa dối ngày càng tinh vi?

Người tiêu dùng đang bị “bao vây” bởi hàng loạt quảng cáo trên Facebook, TikTok, YouTube… Từ “thần dược” chữa bách bệnh, kem “trắng da sau 7 ngày”, đến thực phẩm chức năng giúp “giảm 10kg không cần ăn kiêng” – tất cả đều được tô vẽ bằng những lời có cánh. Không ít người đã vô tình sập bẫy, chi tiền cho những sản phẩm chưa rõ nguồn gốc, để rồi vừa thiệt hại tài chính, vừa gánh rủi ro cho sức khỏe.

Chị Lê Thị Lan (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: “Tôi thấy một sản phẩm giảm cân được quảng cáo rầm rộ trên TikTok với lời hứa ‘giảm 5kg trong 10 ngày mà không cần ăn kiêng’. Tin tưởng, tôi mua dùng thử. Kết quả là cơ thể mệt mỏi, mất ngủ liên tục, phải dừng lại giữa chừng.”

Bà Trần Xuyến (55 tuổi, Hưng Yên) kể lại: “Tôi mua một loại thực phẩm chức năng được quảng cáo là giúp cải thiện xương khớp. Họ nói đã được Bộ Y tế cấp phép, nhưng khi nhận hàng thì không có tem nhãn gì cả, chỉ là lọ đựng sơ sài, không rõ nguồn gốc.”

Không chỉ dừng lại ở các sản phẩm trôi nổi, hàng giả – hàng kém chất lượng, nhiều quảng cáo còn ngang nhiên sử dụng hình ảnh người nổi tiếng, bác sĩ “giả mạo”, hoặc tự ý gắn mác “đã được cấp phép” để tăng độ tin cậy. Điều đáng lo ngại là phần lớn những quảng cáo này không được kiểm chứng nội dung, không rõ ràng về xuất xứ, thành phần, nhưng vẫn dễ dàng tiếp cận hàng triệu người dùng thông qua thuật toán lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội.

Chỉ trong vài tháng đầu năm 2025, cơ quan chức năng đã phát hiện hàng loạt vụ vi phạm liên quan đến quảng cáo sai sự thật, cho thấy thực trạng đáng báo động. Một trong những vụ gây chú ý là loạt video quảng bá sản phẩm “kẹo rau củ” có sự tham gia của hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs. Những nội dung này lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, quảng bá kẹo như một sản phẩm có thể thay thế rau xanh trong bữa ăn hằng ngày, với lời giới thiệu gây tranh cãi: “Mỗi viên kẹo tương đương một đĩa rau”.

Tuy nhiên, sản phẩm chưa hề được kiểm chứng công dụng bởi cơ quan có thẩm quyền. Sau phản ánh gay gắt từ dư luận và báo chí, cơ quan điều tra đã vào cuộc và khởi tố các cá nhân liên quan với cáo buộc lừa dối người tiêu dùng. Vụ việc này trở thành minh chứng rõ nét cho sự cần thiết phải siết chặt hoạt động quảng cáo trong môi trường số.

Tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 vào sáng ngày 17/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết công tác quản lý, giám sát không gian mạng tiếp tục được đẩy mạnh. Trong nửa đầu năm 2025, Bộ đã phối hợp với các nền tảng mạng xã hội xử lý hàng loạt nội dung vi phạm, xấu độc.

Cụ thể, trên Facebook đã chặn, gỡ 3.099 bài viết, với YouTube là 913 video và 7 kênh (đăng tải khoảng 12.000 video) vi phạm. Với TikTok, đã chặn, gỡ 1.284 nội dung vi phạm, gồm 5.600 video và 9 bản ghi âm, 724 tài khoản (đăng tải hơn 35.500 video). Những con số này cho thấy mức độ vi phạm còn lớn và lan rộng, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa từ cả phía cơ quan quản lý và các nền tảng công nghệ.

Lawyer Phạm Thị Trang, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, hiện nay đã có nhiều văn bản pháp luật được ban hành nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân trong các vấn đề liên quan đến quảng cáo và thông tin trên mạng. “Vấn đề đặt ra, mặc dù chế tài đã có nhưng tình trạng quảng cáo sai sự thật làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng vẫn diễn ra tràn lan. Phải chăng cần tăng mức xử phạt để bảo đảm tính răn đe, bởi việc quảng cáo gian dối đưa đến lợi nhuận rất lớn khiến một số người sẵn sàng chi trả cho nghệ sĩ, TikToker khoản lợi nhuận lớn để giúp sức cho việc đưa thông tin quảng cáo sai sự thật”, Luật sư Trang nhấn mạnh.

Lutật Quảng cáo sửa đổi: Bước tiến nhưng chưa phải điểm kết

Ngày 16/6/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo (Luật số 75/2025/QH15) được Quốc hội thông qua với 453/461 đại biểu Quốc hội có mặt tán thành (đạt 98%) và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Đây là lần đầu tiên, pháp luật Việt Nam quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải quảng cáo, bao gồm cả người nổi tiếng, người có ảnh hưởng, chuyên gia, y bác sĩ, người có học hàm học vị, KOL, KOC và bất kỳ ai trực tiếp xác nhận, giới thiệu sản phẩm.

Theo quy định tại Điều 8a của luật sửa đổi (Luật số 75/2025/QH15), những người này phải đảm bảo tính chính xác, trung thực và có căn cứ với nội dung mình quảng bá, đồng thời chịu trách nhiệm pháp lý nếu thông tin sai lệch gây hậu quả cho người tiêu dùng.

Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong quá trình xây dựng luật nhấn mạnh: Việc sửa đổi Luật Quảng cáo là cần thiết và cấp bách trong bối cảnh quảng cáo trá hình, quảng cáo sai sự thật, quảng cáo lợi dụng lòng tin đang tràn lan, nhất là trên mạng xã hội.

Chia sẻ với báo chí, Luật sư Trần Minh Tuấn, Đoàn Luật sư Hà Nội phân tích: “Trước đây, Luật Quảng cáo chỉ nhấn mạnh đến trách nhiệm của người sản xuất, phát hành nội dung quảng cáo, nhưng không nêu rõ trách nhiệm của người đứng ra xác nhận, truyền tải nội dung ấy. Chính lỗ hổng đó khiến nhiều nghệ sĩ thoát khỏi trách nhiệm pháp lý, kể cả khi lời họ nói là nguyên nhân khiến người tiêu dùng bị lừa”.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, dù Luật Quảng cáo đã được sửa đổi, nhưng việc thực thi vẫn là bài toán không dễ giải. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều tài khoản hoạt động ẩn danh, không đăng ký kinh doanh, phát tán nội dung quảng cáo sai sự thật trên các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, TikTok, YouTube… thì khả năng kiểm soát và xử lý vi phạm vẫn còn nhiều lỗ hổng.

Người tiêu dùng vẫn là “tuyến phòng thủ” đầu tiên

Trong môi trường số, quảng cáo có thể tiếp cận người tiêu dùng nhanh hơn cả một thông tin chính thống. Vì vậy, người tiêu dùng cần nâng cao kỹ năng “đề kháng thông tin”, không tin vào những nội dung “thần kỳ”, quá tốt để là sự thật.

Như vậy, Luật Quảng cáo sửa đổi là một bước tiến trong hành trình bảo vệ người tiêu dùng trước cơn bão quảng cáo thời đại số. Tuy nhiên, để luật thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, nền tảng công nghệ và chính người tiêu dùng.

Chỉ khi cả hệ thống cùng hành động, người tiêu dùng mới thực sự được đặt vào trung tâm và bảo vệ một cách thiết thực.

TP Đà Nẵng đang triển khai một chiến dịch cao điểm nhằm tăng cường kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm đối với các phương tiện kinh doanh vận tải trên cả đường bộ và đường thủy. Mục tiêu chính của chiến dịch này là đảm bảo an toàn giao thông, tăng cường quản lý và giảm thiểu tai nạn giao thông trên địa bàn.

Phòng Cảnh sát giao thông Công an TP Đà Nẵng thông báo rằng chiến dịch cao điểm này sẽ kéo dài từ ngày 25.7 đến 25.8. Trong thời gian này, lực lượng chức năng sẽ tập trung vào việc kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm phổ biến trên đường bộ. Cụ thể, các hành vi bị nhắm tới bao gồm: sử dụng rượu bia, ma túy khi lái xe; chạy quá tốc độ; chở hàng hoặc chở người quá tải; dừng, đỗ xe hoặc đón trả khách không đúng nơi quy định; chuyển làn đường không đúng quy cách; không chấp hành hiệu lệnh của lực lượng chức năng; điều khiển phương tiện không có giấy kiểm định hoặc đã hết hạn.

Đặc biệt, cơ quan chức năng sẽ tiến hành kiểm tra toàn diện dữ liệu từ hệ thống giám sát hành trình, hình ảnh người lái xe cùng các điều kiện kinh doanh vận tải theo quy định. Việc này nhằm đảm bảo rằng các phương tiện kinh doanh vận tải đều đáp ứng đủ điều kiện an toàn kỹ thuật và các quy định về kinh doanh vận tải.

Trên đường thủy, trọng tâm được đặt vào việc xử lý các vi phạm như: phương tiện không đăng ký hoặc đăng kiểm; không đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật; tự ý hoán cải phương tiện không đúng quy định; chở hàng hoặc hành khách vượt quá vạch dấu mớn nước an toàn; thiếu các trang thiết bị cứu sinh thiết yếu; vi phạm các quy định về an toàn tại các cảng, bến đò ngang và bến tàu du lịch. Các tuyến đường thủy trọng điểm như Cửa Đại – Cù Lao Chàm, khu vực sông Hàn và sông Thu Bồn sẽ được kiểm soát đặc biệt chặt chẽ.

Để đảm bảo hiệu quả của chiến dịch cao điểm, Phòng Cảnh sát giao thông đã huy động 100% lực lượng, tổ chức tuần tra và kiểm soát liên tục 24/24 giờ tại các điểm nóng về trật tự an toàn giao thông. Mọi hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh theo đúng tinh thần ‘thượng tôn pháp luật’, với nguyên tắc ‘không có vùng cấm, không có ngoại lệ’.

Bên cạnh công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, lực lượng Cảnh sát giao thông thành phố cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự an toàn giao thông đến các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vận tải. Các doanh nghiệp vận tải được yêu cầu phải nghiêm túc đảm bảo các điều kiện kỹ thuật của phương tiện, tăng cường kiểm soát chất lượng đội ngũ lái xe, đặc biệt phải ngăn chặn triệt để tình trạng tài xế sử dụng rượu bia, chất ma túy hoặc điều khiển phương tiện khi không đủ điều kiện sức khỏe theo quy định.

Với những nỗ lực này, TP Đà Nẵng hy vọng sẽ giảm thiểu tai nạn giao thông và đảm bảo an toàn cho người dân cũng như du khách trên địa bàn. Mọi thông tin và thắc mắc liên quan đến an toàn giao thông có thể được tìm hiểu thêm qua các cổng thông tin điện tử hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan chức năng.

Trong thời đại mạng xã hội bùng nổ, việc minh bạch hóa hoạt động quảng cáo thông qua người có ảnh hưởng trở thành một yêu cầu cấp thiết nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và duy trì sự minh bạch, lành mạnh của thị trường. Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đã làm thay đổi cách thức người tiêu dùng tiếp cận thông tin và ra quyết định mua sắm.

Người tiêu dùng ngày càng có xu hướng tin tưởng vào ý kiến của người thân, bạn bè hoặc những người có ảnh hưởng – những cá nhân thường chia sẻ trải nghiệm cá nhân, tạo cảm giác gần gũi và chân thực. Tuy nhiên, chính niềm tin này dễ bị lợi dụng khi nhiều người có ảnh hưởng và nhãn hàng đã lồng ghép nội dung quảng cáo mà không công khai là quảng cáo, khiến người xem tưởng rằng họ thật lòng giới thiệu sản phẩm.

Điều này dẫn đến việc người tiêu dùng không thể đưa ra quyết định mua sắm một cách tỉnh táo, nhất là khi họ tin tưởng tuyệt đối vào lời khuyên từ người nổi tiếng mà không nghi ngờ gì về mục đích thật sự phía sau. Thực tế cho thấy, nhiều người tiêu dùng bị cuốn theo cảm xúc cá nhân, tin tưởng vào lời giới thiệu mà không biết đó là quảng cáo. Điều này dẫn đến tình trạng mua phải sản phẩm không đúng chất lượng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe, an toàn người dùng.

Theo đại biểu Tạ Văn Hạ – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, tình trạng quảng cáo trá hình đang len lỏi trên các nền tảng số và ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý giới trẻ, đặc biệt là trẻ em. Nhiều nội dung quảng cáo mang tính dung tục, lệch chuẩn văn hóa, hướng tới việc câu view, gây hiệu ứng đám đông, làm xói mòn giá trị đạo đức.

Một trong những giải pháp quan trọng là yêu cầu người truyền tải quảng cáo phải được kiểm soát và chứng nhận năng lực, tương tự như hướng dẫn viên du lịch. Các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm trong việc kiểm duyệt và xác thực danh tính, mục đích của người truyền tải nội dung thương mại.

Nghị định 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ đã quy định rõ khái niệm người có ảnh hưởng và trách nhiệm của họ trong việc thông báo trước cho người tiêu dùng về việc mình được tài trợ để cung cấp thông tin về sản phẩm. Nếu không công khai điều này với người tiêu dùng, hoặc cung cấp thông tin không chính xác, không đầy đủ, họ sẽ bị xem xét xử phạt hành chính.

Để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, đồng thời xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, yêu cầu đặt ra là các chủ thể tham gia – tổ chức, cá nhân kinh doanh và người có ảnh hưởng – tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về cung cấp thông tin và trách nhiệm minh bạch trong hoạt động quảng cáo.

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cho rằng cần phải có quy định chặt chẽ về người truyền tải thông tin quảng cáo, yêu cầu những người này phải được đào tạo, cấp chứng chỉ và cập nhật kiến thức định kỳ. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm kiểm soát, thay vì chỉ làm trung gian giữa người bán và người quảng bá sản phẩm.

Ví dụ về việc thực hiện quy định này có thể giúp ngăn chặn tình trạng quảng cáo trá hình và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời, việc thực hiện quy định này cũng giúp tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và minh bạch, nơi mà các doanh nghiệp và người có ảnh hưởng phải tuân thủ các quy định pháp luật và có trách nhiệm với người tiêu dùng.

Gần đây, nhiều chuyên gia giáo dục đã lên tiếng về vấn đề các tổ chức không phải là cơ sở giáo dục nhưng tự xưng là ‘nhà trường’, gây nhầm lẫn cho người học. Điều này đã đặt ra yêu cầu cần có quy định cụ thể để tránh làm hỗn loạn danh xưng trường học.

Đại biểu Quốc hội, Tiến sĩ Trịnh Thị Tú Anh – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng, nhấn mạnh rằng cơ quan quản lý cần có quy định chặt chẽ hơn trong việc đặt tên gọi của các tổ chức. Nếu vẫn để tồn tại hình thức đặt tên có chữ ‘trường’ dù tổ chức đó không phải là cơ sở giáo dục, sẽ gây ra tình trạng hỗn loạn danh xưng trường học. Bà Tú Anh cho rằng, với số lượng lớn các cơ sở giáo dục hiện nay, người có nhu cầu tìm hiểu khó có thể điểm mặt hết được tên các trường. Vì thế, nếu có thêm một tổ chức nào đó trong tên gọi có gắn chữ ‘trường’, người có nhu cầu tìm hiểu có thể sẽ nhầm lẫn đó là một cơ sở giáo dục.

Cùng quan điểm về vấn đề này, Phó Giáo sư Trần Hậu – Uỷ viên Hội đồng tư vấn về Khoa học – giáo dục và Môi trường thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc các tổ chức không phải là cơ sở giáo dục nhưng tự xưng là ‘nhà trường’ gây ảnh hưởng lớn đến uy tín của các trường học chính thống đã được cấp phép và tuân thủ theo pháp luật. Ông Hậu đưa ra lời khuyên cho những đối tượng có nhu cầu tìm hiểu để thi và cấp chứng chỉ: nên tìm đến những cơ sở có sự công khai, rõ ràng về pháp nhân của họ và người tìm hiểu cũng nên có sự kiểm tra, xác thực về việc tổ chức đó có phải là cơ sở giáo dục chính thống hay không để tránh vướng vào những phiền hà về pháp lý sau này.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Võ Kỳ Anh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, cho rằng giáo dục là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện, vì thế, các cơ sở giáo dục chính thống phải có quyết định thành lập, giấy phép hoạt động và chỉ khi đó mới được phép sử dụng tên gọi như ‘trường’, ‘học viện’, ‘viện đào tạo’ trong tên gọi chính thức. Bà Kỳ Anh cũng cho rằng việc báo chí nêu ra các trường hợp về tổ chức tự xưng ‘nhà trường’ là cần thiết để giúp người dân có cái nhìn tổng quan hơn khi có nhu cầu tìm hiểu. Bên cạnh đó, người dân cũng nên có sự cân nhắc kỹ lưỡng khi đóng tiền để tham gia thi và lấy chứng chỉ.

Để tránh việc hỗn loạn danh xưng trường học như hiện nay, các cơ quan quản lý giáo dục cũng nên có sự rà soát và chấn chỉnh với các tổ chức tự xưng ‘nhà trường’. Đồng thời, việc điều chỉnh, bổ sung các quy định để khống chế, kiểm soát các tổ chức, đơn vị có cách đặt tên rõ ràng, phân định rõ với các cơ sở giáo dục chính thống là điều cần được các cơ quan quản lý lưu tâm.