Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa lên tiếng bảo vệ nỗ lực nội địa hóa ngành công nghiệp sản xuất ô tô của Nga, một quá trình kéo dài hàng thập kỷ. Trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo Pavel Zarubin đăng ngày 20-7, ông Putin cho rằng việc phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa là điều thiết yếu để bảo vệ quyền tự chủ về kinh tế và chính trị của đất nước.

Ông nhắc lại vào thập niên 1990, một số thành viên trong chính phủ đã muốn từ bỏ việc phát triển ngành công nghiệp ô tô và chuyển sang phụ thuộc vào xe nhập khẩu, nhưng ông đã phản đối quan điểm này. Ông Putin nhấn mạnh: ‘Chúng ta phải nói đến vấn đề độc lập công nghệ. Nếu chúng ta mua tất cả mọi thứ chỉ bằng nguồn thu từ dầu khí trong khi phương Tây giờ đây cố gắng cắt đứt chúng ta khỏi dầu khí thì nước Nga sẽ đơn giản là đánh mất khả năng cạnh tranh, cùng với đó là chủ quyền quốc gia.’

Quá trình phát triển ngành công nghiệp ô tô của Nga bắt đầu từ việc hợp tác với các đối tác phương Tây, khi họ được cấp phép xây dựng các nhà máy lắp ráp tại Nga. Từ đầu thập niên 2010, chính quyền Nga đã dần siết chặt yêu cầu nội địa hóa, buộc các hãng sản xuất phải chế tạo nhiều phụ tùng hơn ngay tại Nga. Ông Putin tự hào: ‘Đó là công việc nghiêm túc. Về cơ bản chúng ta đã tự tạo ra những chiếc ô tô của riêng mình.’

Nỗ lực này đã phát huy hiệu quả sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, dẫn đến làn sóng các công ty phương Tây rút khỏi Nga khi phương Tây áp lệnh trừng phạt lên Matxcơva. Theo hãng phân tích Autostat, trong năm 2024, Nga đã bán hơn 1,5 triệu xe khách mới, tăng 48% so với năm trước, trong đó ô tô Lada chiếm khoảng 28% thị phần với 436.155 xe, tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu thị trường.

Tuy nhiên, các vị trí còn lại trong top 10 đều thuộc về các thương hiệu Trung Quốc. Tổng thống Putin từ lâu đã đích thân quảng bá cho ngành công nghiệp ô tô nội địa và thường xuyên xuất hiện khi lái xe Lada hoặc Kamaz. Ông cũng sử dụng xe limousine của thương hiệu xe sang Aurus – sản xuất tại Nga – làm xe tổng thống.

Năm 2024, ông đã tặng xe Aurus cho nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và Quốc vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa. Động thái này thể hiện sự ủng hộ và tăng cường quan hệ ngoại giao của Nga với các quốc gia khác thông qua ngành công nghiệp ô tô nội địa.

Nga đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng khi cuộc chiến ở Ukraine bước vào giai đoạn mới. Mặc dù đạt được những tiến bộ quân sự đáng kể, bao gồm việc giành thêm hơn 550km² lãnh thổ Ukraine trong tháng 6, Moscow đang phải gánh chịu gánh nặng chi tiêu quốc phòng khổng lồ và lạm phát tăng cao.

Theo các chuyên gia phân tích, cuộc tấn công mùa hè của Nga đã giúp họ giành được nhiều lãnh thổ nhất kể từ đầu năm, đặc biệt là tại vùng Donetsk. Tuy nhiên, mục tiêu của Nga không chỉ đơn thuần là giành đất, mà còn nhằm làm suy yếu toàn diện năng lực quân sự của Ukraine. Việc giành được những vùng lãnh thổ mới đã giúp Nga kiểm soát tốt hơn các khu vực then chốt, nhưng đồng thời cũng làm tăng áp lực lên ngân sách quốc gia.

Tổng thống Putin đã thừa nhận rằng Nga đang chi 6,3% GDP cho quốc phòng, tương đương hơn 170 tỷ USD. Chính phủ đã phải tăng lãi suất lên 20% để kiểm soát lạm phát, một biện pháp không hề nhẹ nhàng. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, cuộc chiến ở Ukraine đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế Nga, bao gồm lạm phát leo thang và ngân sách ngày càng thâm hụt.

Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến ngân sách Nga là doanh thu từ dầu khí, vốn đóng góp 1/3 ngân sách. Tuy nhiên, doanh thu này đã giảm mạnh do giá dầu thấp và các biện pháp trừng phạt kinh tế. Thâm hụt ngân sách nửa đầu năm của Nga đã lên tới 47 tỷ USD, được coi là “thảm họa tài chính”. Tình hình này đang đặt ra câu hỏi lớn về việc liệu nền kinh tế Nga có thể duy trì cuộc chiến trong bao lâu.

Về phía Ukraine, khả năng phòng thủ đang bị thử thách nghiêm trọng trước làn sóng tấn công bằng UAV và tên lửa của Nga. Chỉ trong một đêm gần đây, không quân Ukraine ghi nhận tới 728 UAV tấn công, con số kỷ lục từ trước đến nay. Điều này cho thấy cuộc chiến ở Ukraine đang trở nên ngày càng khốc liệt và gây ra nhiều thách thức cho cả hai bên.

Song song với đó, Ukraine vẫn kỳ vọng nhận được hỗ trợ từ phương Tây. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các nước NATO sẽ mua vũ khí từ Mỹ rồi chuyển cho Ukraine, một mô hình giúp Mỹ thu lợi nhưng vẫn tránh can dự trực tiếp. Đây có thể là một giải pháp tạm thời giúp Ukraine tăng cường năng lực quân sự, nhưng vẫn cần có những giải pháp dài hạn để giải quyết tận gốc vấn đề.

Về tổn thất nhân mạng, các nhóm nghiên cứu độc lập xác nhận hơn 115.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng. Một nghiên cứu gần đây cho biết số quân Nga thương vong có thể lên tới gần 1 triệu người kể từ đầu cuộc chiến. Những con số này cho thấy cuộc chiến ở Ukraine đã gây ra một thảm họa về tính mạng và làm hao mòn nguồn lực của cả hai bên.

Tình hình tài chính của Nga và tổn thất nhân mạng đang đặt ra những câu hỏi lớn về tương lai của cuộc chiến ở Ukraine. Câu hỏi lớn nhất là liệu Nga có thể duy trì cuộc chiến trong bao lâu nữa và Ukraine có thể tiếp tục chống đỡ các cuộc tấn công của Nga hay không. Chỉ thời gian mới có thể trả lời.