Việc phân biệt giữa các khái niệm “phản ánh”, “tố cáo” và “báo cáo” tham nhũng là vô cùng quan trọng trong quá trình xử lý và giải quyết các vụ việc liên quan đến tham nhũng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ về các khái niệm này, dẫn đến những khó khăn và hệ lụy trong thực tiễn.

Mới đây, tại tỉnh Đắk Nông, một trường hợp nhầm lẫn giữa “tố cáo” và “phản ánh” đã được ghi nhận. Ông N.V.T, trú tại huyện Đắk R’lấp, đã gửi đơn đến cơ quan chức năng với nội dung trình bày về một cán bộ địa chính xã có dấu hiệu nhận tiền bồi dưỡng khi làm thủ tục tách thửa đất. Tuy nhiên, qua quá trình xác minh ban đầu, nội dung ông T trình bày chỉ là phản ánh về thái độ, cách ứng xử của cán bộ khi tiếp dân, không có căn cứ rõ ràng về hành vi vụ lợi hay trục lợi.

Theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, mặc dù đã có các quy định tương đối rõ ràng, nhưng trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa phân biệt được khái niệm khi thực hiện “phản ánh”, “tố cáo” và “báo cáo” về hành vi tham nhũng. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy trong thực tiễn, như đơn thư bị gửi sai thẩm quyền, nội dung không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác tiếp nhận, phân loại và xử lý thông tin.

Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 không cung cấp giải thích từ ngữ cũng như không phân biệt sự khác nhau giữa “phản ánh”, “tố cáo” và “báo cáo” về hành vi tham nhũng. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật hiện hành về giải thích đối với “phản ánh”, “tố cáo”, “báo cáo” cho thấy có nhiều yếu tố khác biệt.

“Tố cáo” được hiểu là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kì cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. “Phản ánh” là việc công dân cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó.

“Báo cáo” là một loại văn bản hành chính của cơ quan, tổ chức, cá nhân để thể hiện tình hình, kết quả thực hiện công việc nhằm giúp cho cơ quan, người có thẩm quyền có thông tin phục vụ việc phân tích, đánh giá, điều hành và ban hành các quyết định quản lý phù hợp.

Từ đó, có thể hiểu “tố cáo tham nhũng” là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. “Phản ánh tham nhũng” là việc cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến hành vi tham nhũng. “Báo cáo tham nhũng” là trình bày sự việc, tình hình hoặc ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang khi phát hiện hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi mình công tác.

Chiều ngày 24/7, tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL), ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, đã có những chia sẻ quan trọng về quy trình hạn chế sự xuất hiện của người nổi tiếng vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội trên báo chí và truyền hình.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết, quy trình này đã được Bộ VHTTDL ban hành từ tháng 10/2023, nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai do nhiều lý do khách quan và chủ quan. Việc này nhằm đảm bảo rằng những người nổi tiếng có hành vi vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội không được tiếp tục quảng bá hoặc xuất hiện trên các phương tiện truyền thông đại chúng.

Về kế hoạch triển khai, ông Lê Quang Tự Do cho biết thêm, văn bản hướng dẫn và quy trình cụ thể dự kiến sẽ được ban hành vào tháng 8 tới. Điều này sẽ giúp cho việc quản lý và giám sát việc xuất hiện của người nổi tiếng trên báo chí và truyền hình trở nên rõ ràng và hiệu quả hơn.

Việc hạn chế sự xuất hiện của người nổi tiếng vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội trên báo chí và truyền hình là một trong những nỗ lực của Bộ VHTTDL nhằm nâng cao chất lượng và trách nhiệm của các cơ quan truyền thông trong việc cung cấp thông tin cho công chúng. Đồng thời, cũng giúp ngăn chặn và giảm thiểu tác động tiêu cực từ những hành vi không phù hợp của một số người nổi tiếng đối với xã hội.

Ông Lê Quang Tự Do cũng nhấn mạnh, với việc ban hành và triển khai quy trình này, Bộ VHTTDL hy vọng sẽ tăng cường sự phối hợp và tương tác giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan truyền thông và người dân trong việc xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh và tích cực.

Thông tin trên đã được công bố trong bối cảnh nhiều người nổi tiếng và người có ảnh hưởng trên mạng xã hội đang ngày càng gia tăng và có ảnh hưởng lớn đến công chúng, đặc biệt là giới trẻ.