Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Một trong những nhiệm vụ quan trọng được đề cập là yêu cầu Hà Nội triển khai các giải pháp để tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, bảo đảm đến ngày 1/7/2026 không còn xe máy, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1.

Đối với khu vực Vành đai 2, việc cấm xe môtô, xe gắn máy sẽ thực hiện từ 1/1/2028, đồng thời hạn chế xe ôtô cá nhân dùng xăng dầu. Để hiểu rõ hơn về kế hoạch này, cần nắm rõ thông tin về đường Vành đai 2 Hà Nội. Vành đai 2 Hà Nội là tuyến giao thông nội đô khép kín của Hà Nội dài 43,6km, chạy qua các điểm: Vĩnh Tuy-Minh Khai-Đại La-Ngã Tư Vọng-đường Trường Chinh-Ngã Tư Sở-đường Láng-Cầu Giấy-Bưởi-Nhật Tân-Vĩnh Ngọc-Đông Hội-cầu chui Gia Lâm-khu công nghiệp Hanel-Vĩnh Tuy. Hai cầu vượt sông Hồng trên Vành đai 2 là Vĩnh Tuy và Nhật Tân, một cầu vượt sông Đuống là Đông Trù.

Trước đó, dự án xây dựng tuyến đường bộ trên cao dọc đường Vành đai 2, đoạn từ cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Sở được thông xe đầu năm 2023. Dự án có chiều dài 5,08km, tuyến đường có mặt cắt ngang đường trên cao 19m và phần đi bằng (dưới thấp) từ 53,5-63,5m. Việc đưa vào khai thác tuyến đường Vành đai 2 trên cao khắc phục cơ bản tình trạng ùn tắc giao thông trên tuyến.

Hiện Vành đai 2 chỉ còn đoạn Ngã Tư Sở-Cầu Giấy (đi trùng với đường Láng hiện nay) dài gần 4km chưa được mở rộng và xây dựng đường trên cao. Đây là tuyến đường bao quanh khu vực nội đô mở rộng, kết nối các quận cũ của Hà Nội trước khi sắp xếp lại đơn vị hành chính như: Hai Bà Trưng, Đống Đa, Ba Đình, Cầu Giấy, Thanh Xuân và Long Biên.

Tuyến đường được đầu tư mạnh với các dự án mở rộng, nổi bật là tuyến đường trên cao từ cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Sở giúp giảm tải các nút giao lớn. Vành đai 2 là ranh giới chuyển tiếp giữa nội đô và vùng ven, thúc đẩy sự phát triển các khu đô thị mới và tạo động lực cho quá trình đô thị hóa.

Vành đai 1 Hà Nội gồm các tuyến đường, phố Trần Khát Chân (ngã ba Trần Khát Chân-Nguyễn Khoái)-Đại Cồ Việt-Xã Đàn-Ô Chợ Dừa-Đê La Thành-Hoàng Cầu-Đê La Thành-Cầu Giấy-đường Bưởi-Lạc Long Quân-Âu Cơ-Nghi Tàm-Yên Phụ-Trần Nhật Duật-Trần Quang Khải-Trần Khánh Dư-Nguyễn Khoái-Trần Khát Chân. Dự án Vành đai 1 chưa được khép kín do vẫn còn đoạn từ Hoàng Cầu tới Voi Phục đang thi công.

Đoạn Hoàng Cầu-Voi Phục dài hơn 2,2km, mặt cắt ngang 50m, điểm đầu giao với đường Cát Linh-La Thành-Yên Lãng tại Hoàng Cầu (quận Đống Đa cũ), điểm cuối tại nút giao Voi Phục (quận Ba Đình cũ). Vì vậy, khi hoàn thành đoạn tuyến Hoàng Cầu-Voi Phục, đây sẽ là vành đai đầu tiên của Hà Nội được khép kín.

Lộ trình đến ngày 1/7/2026 không có xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1; từ ngày 1/1/2028 không có xe môtô, xe gắn máy, hạn chế xe ôtô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3.

Chính quyền Hà Nội đang lên kế hoạch cấm xe máy chạy bằng xăng trong vành đai 1 từ tháng 7 năm 2026. Đây là một trong những biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường tại thủ đô.

Theo Chỉ thị 20/CT-TTg ban hành năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ triển khai các giải pháp để khuyến khích tổ chức và cá nhân chuyển đổi phương tiện, với mục tiêu đến ngày 1/7/2026 không còn xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1. Ngoài ra, từ ngày 1/1/2028, Hà Nội cũng sẽ hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong vành đai 1 và 2. Đến năm 2030, thành phố sẽ áp dụng hạn chế phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.

Quyết định này của Hà Nội không phải là một mình thực hiện, mà nhiều thủ đô trên thế giới cũng đã triển khai các biện pháp hạn chế tương tự. Ví dụ, thủ đô Mexico đã triển khai chương trình “Hoy no Circula” (Ngày Không Lái Xe) từ năm 1989, yêu cầu các phương tiện lưu thông phải kiểm tra khí thải và dán nhãn tương ứng với các mức phát thải.

Thủ đô Paris, Pháp đã ban hành lệnh cấm xe máy sản xuất trước năm 2000 và ô tô sản xuất trước năm 1997 lưu thông trên đường phố. Tương tự, thủ đô Delhi, Ấn Độ đã ban hành lệnh cấm bán nhiên liệu cho các xe chạy xăng đã sử dụng 15 năm trở lên và các xe dầu sử dụng được 10 năm trở lên.

Thủ đô Luân Đôn, Anh đã áp dụng thu phí cao tại khu vực ULEZ đối với phương tiện không đạt chuẩn khí thải. Những biện pháp này thể hiện cam kết của các thành phố lớn trong việc bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí.

Việc Hà Nội lên kế hoạch cấm xe máy xăng trong vành đai 1 từ tháng 7/2026 là một bước đi quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí tại thủ đô. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sang các phương tiện thân thiện với môi trường hơn.