Thủ đô Hà Nội đang phải đối mặt với thách thức lớn trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông. Với số lượng phương tiện giao thông đông đảo, bao gồm 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy, áp lực lên hạ tầng giao thông đô thị là rất lớn. Để giải quyết vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 20 vào ngày 12/7/2024, yêu cầu Hà Nội triển khai các biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm ô nhiễm không khí, trong đó có kế hoạch không để xe máy chạy xăng vào Vành đai 1.

Việc triển khai kế hoạch này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh tác động tiêu cực đến đời sống nhân dân và hoạt động của doanh nghiệp. Hà Nội đã có nhiều nỗ lực trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông, bao gồm việc phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng và khuyến khích sử dụng xe điện. Tuy nhiên, việc cấm xe máy ở Vành đai 1 cũng gây nhiều tác động đến đời sống và chi phí tuân thủ của người dân. Ước tính, việc thay thế 600.000 xe máy trong khu vực Vành đai 1 với mức giá trung bình khoảng 25 triệu đồng/xe, tổng chi phí chuyển đổi ước tính lên đến 15.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, việc chuyển đổi sang xe điện cũng là cơ hội khổng lồ cho các hãng xe của nước ta. Tuy nhiên, nếu các doanh nghiệp nội địa không chuẩn bị kịp, xe máy điện từ nước ngoài, giá rẻ, chất lượng kém rất có thể sẽ ồ ạt tràn về, chiếm hết các con phố ở Hà Nội. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ như cung cấp tài chính ưu đãi cho người mua, ban hành tiêu chuẩn, quy trình kiểm định để đảm bảo an toàn, và khuyến khích sử dụng pin Li-ion thay cho pin axit chì.

Để giải quyết vấn đề giao thông và ô nhiễm không khí, Hà Nội cần ưu tiên tối đa nguồn lực cho giao thông công cộng. Điều này bao gồm tăng số lượng xe buýt sạch, mở rộng hệ thống metro, xây dựng các trạm trung chuyển liên thông, và số hóa hệ thống vé. Quy hoạch của Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ hoàn thành 410 km đường sắt đô thị, và đến năm 2045 là 616 km. Đây là hướng đi đúng đắn, nhưng đòi hỏi tăng tốc đầu tư, thay vì dàn trải và thiếu quyết liệt như hiện nay.

Việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện là xu thế tất yếu, phù hợp với mục tiêu giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống đô thị. Tuy nhiên, chính sách xanh không thể là chính sách hành chính áp đặt. Chuyển đổi phải có lộ trình rõ ràng, đánh giá tác động kỹ lưỡng, và quan trọng nhất là không đẩy người dân – nhất là nhóm yếu thế – vào thế bị động. Hà Nội cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích để giúp người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sang xe điện một cách suôn sẻ và hiệu quả.

Thành phố Hồ Chí Minh đang thực hiện lấy ý kiến về đề xuất hạn chế sử dụng xe xăng tại những khu vực được xác định có mức độ ô nhiễm cao. Thông tin này đã thu hút sự quan tâm rộng rãi từ công chúng. Đề xuất hạn chế xe xăng tại các khu vực ô nhiễm nặng đang được xem xét như một giải pháp cụ thể và hiệu quả để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường cũng như bảo vệ sức khỏe của cộng đồng.

Hiện tại, thành phố đang tích cực triển khai nhiều biện pháp kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Trong đó, việc nghiên cứu và áp dụng các giải pháp nhằm hạn chế sử dụng xe xăng tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao đang được chú trọng. Phương án này không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn đóng góp vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Việc hạn chế sử dụng xe xăng tại các khu vực ô nhiễm nặng cũng là một phần của xu hướng phát triển bền vững và bảo vệ môi trường đang được nhiều thành phố lớn trên thế giới thực hiện. Các thành phố này đã áp dụng thành công các giải pháp như khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng, xe đạp, hoặc các phương tiện thân thiện với môi trường khác. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần xây dựng một môi trường sống lành mạnh và bền vững cho cư dân.

Trước những lợi ích tiềm năng của việc hạn chế xe xăng tại các khu vực ô nhiễm cao, thành phố Hồ Chí Minh đang đẩy mạnh việc lấy ý kiến từ cộng đồng. Điều này nhằm đảm bảo rằng mọi ý kiến và mối quan tâm của người dân đều được lắng nghe và xem xét trong quá trình nghiên cứu và áp dụng các giải pháp hạn chế sử dụng xe xăng.

Một số chuyên gia cho rằng, để việc hạn chế xe xăng tại các khu vực ô nhiễm cao hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân. Bên cạnh đó, cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng hỗ trợ như hệ thống giao thông công cộng, trạm sạc cho xe điện, và các tiện ích khác nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sang các phương tiện thân thiện với môi trường.

Như vậy, việc hạn chế sử dụng xe xăng tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao đang là một hướng đi quan trọng trong chiến lược bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống tại thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó, thành phố không chỉ hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn phấn đấu xây dựng một không gian sống sạch sẽ, an toàn và bền vững cho tất cả người dân. Để tiến tới thực hiện thành công mục tiêu này, việc tích cực tham gia đóng góp ý kiến và hỗ trợ của mọi người là vô cùng quan trọng.

Với sự nỗ lực không ngừng của chính quyền và sự đồng lòng của người dân, thành phố Hồ Chí Minh kỳ vọng sẽ sớm hiện thực hóa các giải pháp hạn chế sử dụng xe xăng, hướng tới xây dựng một tương lai xanh và phát triển bền vững. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố trong việc bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng đời sống cho người dân.

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học Nature đã làm sáng tỏ nguyên nhân đằng sau sự gia tăng đột biến ung thư phổi bí ẩn ở những người chưa từng hút thuốc. Ung thư phổi hiện đang là loại ung thư gây tử vong lớn nhất thế giới và thường khó chẩn đoán, dẫn đến việc nhiều bệnh nhân không thể được cứu chữa khi phát bệnh muộn.

Mặc dù hút thuốc lá vẫn là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây ung thư phổi, có đến 1 trong 5 ca tử vong do ung thư phổi mỗi năm là người chưa từng hút thuốc. Tốc độ gia tăng số ca ung thư phổi ở người không hút thuốc đang diễn ra với tốc độ đáng báo động. Theo giáo sư Ludmil Alexandrov, chuyên gia về y học tế bào và phân tử tại Đại học California, xu hướng đáng lo ngại là ngày càng nhiều người chưa từng hút thuốc mắc ung thư phổi, nhưng nguyên nhân vẫn chưa được hiểu rõ.

Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ô nhiễm không khí có liên quan chặt chẽ với các loại đột biến ADN tương tự như khi hút thuốc. Tiến sĩ Maria Teresa Landi, nhà dịch tễ học ung thư tại Viện Y tế Quốc gia Mỹ, cho biết đây là một vấn đề toàn cầu cấp bách và đang gia tăng mà các nhà nghiên cứu đang nỗ lực tìm hiểu nguyên nhân.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích mã di truyền của các khối u phổi được lấy từ 871 người chưa từng hút thuốc ở châu Âu, Bắc Mỹ, châu Phi và châu Á. Kết quả cho thấy cư dân ở khu vực có mức độ ô nhiễm không khí càng cao càng có nhiều đột biến gây ung thư hơn trong các khối u phổi. Đặc biệt, các hạt bụi mịn có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet (PM2.5) liên quan đến các đột biến gien, bao gồm gien TP53, vốn có liên quan đến việc hút thuốc lá.

PM2.5 có thể xâm nhập vào máu và gây ra các bệnh nghiêm trọng khác như bệnh tim. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã yêu cầu các quốc gia hành động mạnh mẽ hơn để chống lại ô nhiễm, thủ phạm giết chết 7 triệu người mỗi năm trên toàn cầu. Một phân tích tổng hợp gần đây cũng đã phát hiện tiếp xúc với mức độ PM2.5 cao làm tăng nguy cơ ung thư phổi thêm 8% và tử vong do căn bệnh này thêm 11%.

Giáo sư Ludmil Alexandrov và các đồng nghiệp của ông đang tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và ung thư phổi. “Chúng tôi hy vọng rằng nghiên cứu của chúng tôi sẽ giúp làm sáng tỏ nguyên nhân của sự gia tăng đột biến ung thư phổi ở những người chưa từng hút thuốc,” ông cho biết.

Trong khi đó, các chuyên gia y tế khuyên mọi người nên采取 các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu tiếp xúc với ô nhiễm không khí. “Mọi người nên hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm và thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe,” tiến sĩ Landi nói.

Chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện là một giải pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội. PGS. TS Hoàng Anh Lê, Trưởng bộ môn Quản lý môi trường, Khoa môi trường, Trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho biết xe máy là nguồn gây ô nhiễm không khí chính do tiêu thụ nhiều năng lượng và phát thải trực tiếp qua ống xả mà không qua hệ thống xử lý khí thải.

Nghiên cứu cho thấy, ban ngày xe máy là nguồn phát thải chủ yếu, trong khi vào ban đêm, xe tải hạng nặng chiếm ưu thế. Tại Hà Nội, số lượng xe máy ước tính khoảng 6,9 triệu phương tiện, trong đó 95% sử dụng xăng. Việc triển khai lộ trình chuyển đổi xe điện trong vành đai 1 sẽ tác động đến 9 phường, trong đó 6 phường nằm trọn trong vành đai 1. Số liệu thống kê sơ bộ cho thấy, trong vành đai 1 có lượng dân cư ổn định khoảng 600.000 dân, với tổng số xe máy tại chỗ khoảng 450.000 phương tiện.

Theo bà Nguyễn Hoàng Ánh, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ô nhiễm từ các phương tiện giao thông chiếm trên 60% trong báo cáo của Hà Nội về ô nhiễm không khí. Tuy nhiên, nguồn ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông chiếm khoảng 12%, bụi hoạt động giao thông là 23%, một nguồn bụi rất lớn nữa chiếm khoảng 29% là bụi từ hoạt động xây dựng và 17-18% là từ hoạt động đốt.

Để giảm phát thải của phương tiện giao thông đường bộ, nhất là giảm phát thải của xe máy, việc chuyển đổi xe máy chạy xăng sang sử dụng xe điện sẽ giúp giảm đáng kể lượng khí thải, góp phần cải thiện chất lượng không khí tại Hà Nội và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, vấn đề hạ tầng trạm sạc và đơn vị cung cấp điện cần được giải quyết. Bên cạnh đó, cần giải quyết triệt để bài toán về rác thải pin như giảm thiểu việc thải bỏ pin, tái chế và chuyển mục đích sử dụng pin thải.

Ông Nguyễn Đông Phong, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải xe cơ giới đường bộ, Cục Đăng kiểm Việt Nam, cho rằng việc kiểm soát khí thải xe ô tô tham gia giao thông ở nước ta đã được thực hiện kể từ năm 2006, thì toàn bộ hơn 70 triệu xe máy đang lưu thông tại Việt Nam lại chưa thực hiện việc kiểm soát khí thải, mặc dù quy chuẩn khí thải xe máy đã áp dụng với xe máy mới ra thị trường.

Như vậy, chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện là một giải pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết, bao gồm hạ tầng trạm sạc, đơn vị cung cấp điện và bài toán về rác thải pin. Để thực hiện thành công lộ trình chuyển đổi xe điện, cần có sự tham gia và phối hợp của các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân.

Việc kiểm soát khí thải xe máy là rất cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Trong thời gian tới, cần có các biện pháp quyết liệt để kiểm soát khí thải xe máy, như triển khai các chương trình kiểm định khí thải, áp dụng các quy chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn.