Trung Quốc vừa chứng kiến một cột mốc lịch sử trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo với sự ra mắt của “Học bá01”, một robot thông minh trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ đầu tiên tại nước này. Robot này được chấp nhận vào chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Kịch nghệ và Điện ảnh tại Học viện Sân khấu Thượng Hải, niên khóa 2025-2026. Với khả năng nhận thức và xử lý thông tin tương tự như con người, “Học bá01” sẽ tham gia vào các lớp học cùng các nghiên cứu sinh tiến sĩ người thật trong suốt 4 năm tới.

Được mô tả là “Nghệ sĩ biểu diễn thông minh hiện thân”, “Người sáng tạo thuật toán Opera”, “Nhà khám phá nghệ thuật và công nghệ” và “Người kế thừa Opera Kỹ thuật số”, robot này đại diện cho một bước tiến quan trọng trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực nghệ thuật. Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự tiến bộ trong công nghệ robot mà còn mở ra những cơ hội mới cho sự hợp tác giữa con người và máy móc trong lĩnh vực sáng tạo.

Hình dạng vật lý của “Học bá01” được tối ưu hóa từ robot “Walker2”, với chiều cao 1,75 mét và nặng khoảng 30 kg. Chương trình giảng dạy của robot này sẽ bao gồm các mô-đun cơ bản, nghệ thuật, hệ thống và nhiệm vụ, liên quan đến các lĩnh vực như nhận thức và mô hình hóa nhận thức, hợp nhất dữ liệu đa phương thức và đánh giá kết quả dưới dạng “bảo vệ luận án”.

Công ty TNHH Robot Droid Thượng Hải, đơn vị chế tạo người máy, cho biết “Học bá01” sẽ được đào tạo chuyên sâu về hí khúc, biểu diễn, biên kịch, thiết kế sân khấu… cũng như nghiên cứu về sản xuất hí kịch dựa trên mạng LSTM. Robot này cũng sẽ có cơ hội học tập tại Phòng thí nghiệm trọng điểm “AI + Nghệ thuật biểu diễn” và Phòng thí nghiệm trọng điểm về Đổi mới tích hợp Nghệ thuật biểu diễn kỹ thuật số của Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc.

Sự kiện này đánh dấu một thử nghiệm giáo dục đột phá, hướng đến việc tích hợp trí tuệ nhân tạo tạo sinh vào sáng tác kịch nghệ và đưa trí thông minh hiện thân vào đào tạo biểu diễn chuyên biệt. Việc “Học bá01” trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ robot thông minh đầu tiên của Trung Quốc mở ra một cuộc khám phá liên ngành mới về “sự kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật”. Điều này không chỉ thách thức các quan niệm truyền thống về khả năng của máy móc mà còn đặt ra những câu hỏi mới về tương lai của lao động sáng tạo và vai trò của con người trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.

Khi “Học bá01” bắt đầu hành trình học tập của mình, nhiều người kỳ vọng rằng robot này sẽ mang lại những góc nhìn mới và đổi mới trong lĩnh vực nghệ thuật và công nghệ. Với sự phát triển không ngừng của trí tuệ nhân tạo, việc tích hợp AI vào các lĩnh vực sáng tạo không chỉ là một xu hướng mà còn là một bước tiến cần thiết để mở rộng khả năng của con người và máy móc.

Trung Quốc đã đạt được một thành tựu đáng kể trong lĩnh vực nông nghiệp với việc công bố và thử nghiệm thành công robot cắt ngọn bằng laser đầu tiên trên thế giới. Đại học Tân Cương và công ty EAVision Robotic Technologies đã cùng nhau phát triển robot này, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc số hóa nông nghiệp, đặc biệt là trong sản xuất bông.

Robot này được thiết kế để thay thế lao động thủ công trong công đoạn cắt ngọn bông, một quá trình tốn nhiều công sức và dễ gây tổn hại cho cây trồng. Cắt ngọn bông là một kỹ thuật thiết yếu giúp loại bỏ chồi ngọn, chuyển hướng dinh dưỡng sang các nhánh bên, thúc đẩy hình thành quả bông và tăng năng suất. Tuy nhiên, kỹ thuật này đòi hỏi sự chính xác cao và sự khác biệt đặc thù của từng cây, dẫn đến năng suất thấp, chi phí lao động cao và dễ gây thiệt hại cho cây trồng.

Robot laser cắt ngọn này tích hợp công nghệ tiên tiến gồm máy quét lidar, công nghệ nhận diện dựa trên thị giác và máy phóng laser công suất cao, cho phép nó ‘bốc hơi’ chồi cây mà không cần chạm vào thân, giảm thiểu tổn hại sinh học. Trong điều kiện thực địa, robot đạt độ chính xác 98,9% trong việc phát hiện chồi, tỷ lệ cắt ngọn thành công 82%, và tỷ lệ cây bị tổn hại chỉ dưới 3%.

Giáo sư Zhou Jianping, trưởng nhóm phát triển tại Đại học Tân Cương, cho biết việc xác định vị trí chồi ngọn trên cây cao, đung đưa trong gió và có độ cao không đồng đều là một việc hết sức phức tạp. Tuy nhiên, với công nghệ tiên tiến, robot này có thể thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả và chính xác.

Trung Quốc đang hướng tới mục tiêu tự động hóa hoàn toàn ngành nông nghiệp. Với việc ra mắt robot laser cắt ngọn, đây có thể là mảnh ghép cuối cùng để khép kín chu trình tự động hóa toàn phần. Công nghệ này không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào lao động là con người, tăng năng suất mà còn bảo vệ hệ sinh thái canh tác.

Khu vực Tân Cương, nơi cung cấp hơn 80% sản lượng bông của Trung Quốc, đang đẩy mạnh tự động hóa để giải quyết những hạn chế như điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, dân cư phân tán và áp lực về nguồn lao động. Trung Quốc đã và đang đầu tư mạnh vào robot nông nghiệp, nhà kính thông minh và các mô hình tích hợp năng lượng – nông nghiệp, thể hiện quyết tâm dẫn đầu toàn cầu trong xu hướng tự động hóa và số hóa ngành nông nghiệp.

Triển lãm Thế giới (Expo) đang nổi lên như một sự kiện toàn cầu quan trọng, nơi các quốc gia tụ họp để giải quyết những vấn đề cấp bách của thời đại. Năm nay, Expo Osaka 2025 sẽ là nơi hội tụ của 158 quốc gia và vùng lãnh thổ, với chủ đề chính ‘Thiết kế xã hội tương lai cho cuộc sống’, kéo dài 6 tháng từ ngày 13-4 đến 13-10-2025. Trong khuôn khổ sự kiện này, phóng viên Tuổi Trẻ đã có cơ hội mục sở thị những công trình và công nghệ tương lai của thế giới.

Nhà robot học nổi tiếng Nhật Bản, Hiroshi Ishiguro, đã phác thảo một xã hội tương lai trong triển lãm ‘The Future of Life’ (Tương lai sự sống). Đây là một cuộc khám phá triết học về cách android (robot được thiết kế giống con người) và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể định hình tương lai, đặc biệt trong các xã hội già hóa như Nhật Bản. Trong gian hàng ‘The Future of Life’, ông Ishiguro đã thiết kế một xã hội tương lai nơi con người cùng tồn tại với robot và AI.

Gian hàng này được chia thành ba khu vực chính, mô tả xu hướng lịch sử của Nhật Bản, một xã hội tương lai gần nơi sự đồng cư giữa con người và máy móc trở nên phổ biến, và một tương lai xa xôi hơn, nơi nhân loại đã tiến hóa vượt ra ngoài hình thức sinh học. Ông Ishiguro chia sẻ rằng công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động và xã hội già hóa ở Nhật Bản. Ông tin rằng robot và AI sẽ giúp con người tăng khả năng và tồn tại trong thế giới này.

Ông Ishiguro cũng nhấn mạnh rằng công nghệ không xấu, nhưng con người cần học cách sử dụng chúng. Ông tin rằng robot không chỉ là máy móc mà là gương phản chiếu nhân loại, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và mở rộng khả năng của mình. Triển lãm ‘The Future of Life’ không chỉ là một sự kiện công nghệ, mà còn là một cuộc thảo luận về những câu hỏi triết học sâu sắc về bản sắc và sự hiện diện của con người.

Ông Ishiguro hy vọng rằng triển lãm này sẽ khuyến khích mọi người suy nghĩ về tương lai và sứ mệnh quan trọng nhất của chúng ta là bảo vệ và phát triển xã hội loài người. Thông qua các triển lãm và sự kiện như thế này, chúng ta có thể khám phá những khả năng và thách thức của tương lai, đồng thời tìm ra giải pháp để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Với sự tham gia của 158 quốc gia và vùng lãnh thổ, Expo Osaka 2025 hứa hẹn sẽ là một sự kiện toàn cầu quan trọng, mang lại nhiều cơ hội cho các quốc gia và tổ chức chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm.