Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong nền kinh tế Việt Nam là không thể phủ nhận. Các DNNVV đóng góp khoảng 45% vào tổng sản phẩm nội địa (GDP) và tạo việc làm cho tới 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính của các DNNVV tại Việt Nam đang gặp phải những thách thức lớn.

Cụ thể, các DNNVV chỉ có thể tiếp cận được dưới 9% tài chính bền vững. Thậm chí, tín dụng xanh trên toàn thị trường cũng chỉ chiếm khoảng 4,5% tổng dư nợ. Điều này cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa tầm quan trọng của DNNVV với khả năng tiếp cận nguồn tài chính của它们.

Một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này có thể kể đến như: các DNNVV gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài chính truyền thống cũng như tài chính bền vững. Tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống còn 28% vào năm 2023.

Không chỉ vậy, tín dụng xanh tại Việt Nam hiện chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng, thấp hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực. Ba rào cản chính khiến các DNNVV không thể tham gia vào tài chính bền vững gồm: thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG); sự không thống nhất trong thực thi chính sách giữa các địa phương; và sự khan hiếm các sản phẩm tài chính phù hợp.

Trước những thách thức đó, để tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy tiếp cận tài chính bền vững cho DNNVV, các chuyên gia đề xuất xây dựng khung chính sách gồm 4 trụ cột quan trọng. Thứ nhất là hoàn thiện khung pháp lý để tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc tiếp cận tài chính bền vững. Thứ hai, cần tiến hành cải cách tài chính nhằm đa dạng hóa các sản phẩm và dịch vụ tài chính dành cho DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực của các DNNVV để chúng có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững.

Cuối cùng, việc phát triển hạ tầng thị trường là cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các DNNVV và tăng cường khả năng tiếp cận tài chính bền vững. Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp này, hy vọng rằng việc huy động tài chính bền vững cho DNNVV sẽ được đẩy mạnh.

Đồng thời, điều này cũng góp phần tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh, không chỉ hỗ trợ tài chính cho DNNVV mà còn đóng góp vào chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam. Chiến lược này bao gồm chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon, giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

Chính vì vậy, việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững không chỉ là một chính sách tài chính đơn thuần mà còn là nền tảng quan trọng cho sự phát triển lâu dài và bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

Các doanh nghiệp ngành logistics tại Việt Nam đang đối mặt với những thách thức đáng kể trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động. Sự đứt gãy chuỗi cung ứng, tăng chi phí vận tải và các rào cản về thuế carbon cũng như tiêu chuẩn Môi trường, Xã hội, Quản trị (ESG) của Liên minh châu Âu (EU) đang tạo ra áp lực lớn cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp chuyển đổi xanh, tái định vị và phát triển bền vững trong cuộc đua toàn cầu.

Để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp cần sự hỗ trợ của Nhà nước thông qua các chính sách phát triển hạ tầng bền vững, tài chính xanh và quản trị phát thải. Ngành vận tải, đặc biệt là vận tải biển, đang là nguồn phát thải cao trong lĩnh vực logistics do mức tiêu thụ nhiên liệu lớn. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã đặt yêu cầu chuyển đổi sang nhiên liệu ít phát thải, hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng về mức 0 vào năm 2050. Đây là cơ hội để Việt Nam xây dựng mô hình logistics xanh và bền vững.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), tốc độ tăng trưởng logistics Việt Nam đạt 16%/năm, và năm 2023, Việt Nam đã đứng thứ 43 trong xếp hạng chỉ số hiệu quả logistics và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN. Phó Cục trưởng Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) Trần Thanh Hải cho rằng, logistics xanh không chỉ hướng tới mục tiêu phát triển bền vững mà còn giúp doanh nghiệp giảm chi phí dài hạn trước biến động của giá dầu và chi phí vận tải. Đây cũng là tiêu chuẩn mới của các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là khi EU đã triển khai cơ chế CBAM áp thuế hàng hóa có phát thải cao.

Tuy nhiên, hành trình xanh hóa logistics tại Việt Nam không hề dễ dàng khi nhận thức, thói quen và hạ tầng chưa thực sự đáp ứng tốt cho sự phát triển của phương tiện vận chuyển xanh. Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang Lưu Thị Thanh Mẫu cho rằng, cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đang đặt doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trước áp lực lớn trong việc xanh hóa chuỗi cung ứng.

Cần sự phối hợp từ nhiều bên để thúc đẩy logistics xanh. Chủ tịch Macstar Group Trần Tiến Dũng cho biết, từ năm 2023, Macstar Group đã đầu tư tàu lớn, thành lập nhóm vận tải thủy nội địa và ven biển, thử nghiệm kết nối tuyến Hải Phòng-Ninh Bình bằng tàu thủy để lưu thông. Điều này không chỉ giúp Macstar Group tiết kiệm chi phí, giảm thời gian và tăng sức chở đáng kể mà còn góp phần xây dựng hình ảnh xanh trong mắt đối tác toàn cầu.

Phó Chủ tịch Ủy ban Vận tải và Logistics thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) Koen Soenens cho rằng, tại Việt Nam, hạ tầng logistics chưa đồng bộ, chính sách thiếu nhất quán và quy định chưa rõ ràng đang cản trở quá trình chuyển đổi xanh. Vì vậy, rất cần sự phối hợp, chung tay giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các bên liên quan để cùng nhau tạo ra một hệ sinh thái logistics bền vững.

Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công nhấn mạnh, phát triển logistics xanh trở thành lợi thế quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam đi nhanh hơn, vượt lên trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu. Đây còn là con đường sống còn, giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh và tạo sức bật trong sự biến động bất định của nền kinh tế toàn cầu.

EuroCham và các tổ chức khác đang tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Đồng thời, các doanh nghiệp cần tích cực tìm hiểu và áp dụng các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới để tăng cường hiệu quả và giảm thiểu tác động môi trường.

Ngân hàng Thế giới cũng đang hỗ trợ Việt Nam trong việc phát triển hạ tầng bền vững và giảm thiểu tác động môi trường. Các doanh nghiệp cần tận dụng các nguồn lực và hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế để đẩy mạnh quá trình chuyển đổi xanh.