Một trận động đất mạnh 8,8 độ đã xảy ra ngoài khơi vùng Viễn Đông của Nga vào ngày 30/7, gây ra cảnh báo sóng thần tại nhiều khu vực ở Thái Bình Dương. Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) cho biết trận động đất này đã xảy ra ở ngoài khơi bán đảo Kamchatka, với mức độ cao hơn so với mức 8,7 công bố trước đó.

Trận động đất này được coi là mạnh nhất được ghi nhận ở bán đảo Kamchatka kể từ năm 1952. Dư chấn từ trận động đất có thể kéo dài trong vòng một tháng nữa. Cơ quan địa chấn Indonesia cũng đã cảnh báo sóng thần cao gần 0,5 m có thể xuất hiện tại một số khu vực ở nước này, gồm vùng Papua, các tỉnh Bắc Maluku và Gorontalo.

Người dân tại Nhật Bản và công nhân nhà máy điện hạt nhân Fukushima đã được sơ tán sau cảnh báo sóng thần. Phát ngôn viên Công ty điện lực Tokyo (TEPCO), doanh nghiệp vận hành nhà máy Fukushima, xác nhận toàn bộ công nhân và nhân viên đã được sơ tán. Họ chưa ghi nhận hiện tượng bất thường nào tại nhà máy.

Đài truyền hình Nhật Bản NHK cho biết những đợt sóng thần đầu tiên đã xuất hiện tại đảo Hokkaido, miền bắc nước này. Cơ quan ứng phó tình huống khẩn cấp Honolulu kêu gọi người dân sơ tán khỏi một số khu vực ven biển ở quần đảo Hawaii do nguy cơ sóng thần.

Tỉnh trưởng vùng Kamchatka kêu gọi người dân không đến gần bờ biển. Ông cũng yêu cầu người dân tránh xa bờ biển ở những khu vực dễ xảy ra sóng thần và tuân thủ thông báo trên loa phóng thanh. Cơ quan ứng phó thảm họa New Zealand cho biết dòng hải lưu mạnh và bất thường, cùng các đợt sóng không thể dự báo, có thể xuất hiện tại bờ biển nước này.

Lực lượng Phòng vệ Dân sự New Zealand khuyến nghị người dân tránh xa các bãi biển và khu vực ven biển, nhưng chưa cần thiết phải phát lệnh sơ tán. Người dân ở các khu vực ven biển được khuyến cáo nên theo dõi thông tin cập nhật và tuân thủ các hướng dẫn từ cơ quan chức năng.

USGS đã cung cấp thông tin chi tiết về trận động đất và cảnh báo sóng thần. Trong khi đó, TEPCO tiếp tục theo dõi tình hình tại nhà máy Fukushima.

Nhật Bản đang trải qua một quá trình tái cấu trúc kiến trúc an ninh của mình thông qua việc tăng cường hợp tác quốc tế về công nghệ quốc phòng và mức tăng chi tiêu quốc phòng chưa từng có. Sự thay đổi này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tokyo đang tích cực tận dụng hợp tác quốc tế để tăng cường năng lực răn đe và khẳng định vai trò của mình như một trụ cột công nghệ cao trong việc duy trì ổn định khu vực.

Nhật Bản dự kiến sẽ dành khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng vào năm 2025, tương đương khoảng 55 tỷ đô la Mỹ. Mức tăng 9,4% so với năm trước cho thấy cam kết mạnh mẽ của Tokyo trong việc nâng cao năng lực quốc phòng. Số tiền này sẽ được sử dụng để mua sắm các thiết bị quân sự tiên tiến, bao gồm 400 tên lửa Tomahawk do Hoa Kỳ sản xuất và tên lửa đối hạm Lớp 12 được nâng cấp. Đây là một bước đi chiến lược nhằm tăng cường khả năng răn đe và bảo vệ lãnh thổ.

Quá trình hiện đại hóa quân đội Nhật Bản đang tập trung vào việc phát triển hai tàu ASEV (Advanced Spy and Strike Vessel) do Mitsubishi Heavy Industries và Japan Marine United đóng. Các ‘siêu tàu khu trục’ này được trang bị để phòng thủ tên lửa đạn đạo với radar theo dõi tầm xa, tên lửa SM-6 và 128 ống phóng thẳng đứng. Hệ thống radar tiên tiến sẽ cho phép các tàu ASEV đánh chặn đồng thời nhiều tên lửa đạn đạo, bao gồm cả các mối đe dọa siêu thanh. Đây là một sự nâng cấp đáng kể trong khả năng phòng thủ của Nhật Bản.

Chuyên gia chính sách Cyril Tregub của tổ chức nghiên cứu Friends of Europe có trụ sở tại Brussels (Bỉ) cho biết: ‘Nhật Bản hiểu rằng khả năng răn đe hiện đại đòi hỏi lợi thế về công nghệ.’ Chiến lược quốc gia của Nhật Bản kêu gọi tăng cường năng lực tấn công tầm xa và phòng không, phát triển nhiều hệ thống không người lái hơn, và tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo. Những năng lực này sẽ giúp Nhật Bản duy trì một vị thế an ninh vững chắc trong khu vực.

Những năng lực này đã được nhấn mạnh tại Triển lãm Quốc phòng lớn nhất Nhật Bản — DSEI Japan 2025. Thủ tướng Nhật Bản ông Shigeru Ishiba nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác sâu rộng hơn nhằm ‘giúp tăng cường khả năng răn đe không chỉ cho đất nước chúng tôi mà còn cho các Đồng minh và Đối tác’. Sự kiện này không chỉ là một diễn đàn để giới thiệu công nghệ quốc phòng tiên tiến mà còn là cơ hội để Nhật Bản và các đối tác quốc tế tăng cường hợp tác.

Nhật Bản và các đối tác quốc tế đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Ví dụ, vào tháng 12 năm 2023, Nhật Bản đã khởi động Chương trình Máy bay Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) cùng với Ý và Vương quốc Anh để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào năm 2035. London và Tokyo cũng đang phối hợp tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung trong chuyến thăm sắp tới của tàu sân bay HMS Prince of Wales thuộc Hải quân Hoàng gia Anh tới Nhật Bản. Những hợp tác như vậy thể hiện cam kết của Nhật Bản trong việc duy trì ổn định và an ninh khu vực.

Nhật Bản và Liên minh châu Âu cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác an ninh và quốc phòng vào tháng 11 năm 2024, tập trung vào các cuộc tập trận hải quân, khả năng phục hồi trên không gian mạng và tình báo dựa trên không gian. Những sáng kiến như vậy của Nhật Bản ‘không chỉ mang tính biểu tượng — mà còn làm sâu sắc thêm hợp tác trong các miền trọng yếu như an ninh hàng hải, không gian vũ trụ, an ninh mạng và chống lại các mối đe dọa hỗn hợp’, ông Tregub nhận định.

Vai trò ngày càng thay đổi của Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh các mối đe dọa khu vực ngày càng phức tạp, bao gồm sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, các chương trình tên lửa và hạt nhân bất hợp pháp của Bắc Triều Tiên, cũng như mối quan hệ quân sự ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Nga. Trước những thách thức này, Nhật Bản đang nỗ lực không chỉ để bảo vệ lãnh thổ của mình mà còn đóng góp vào sự ổn định của toàn khu vực.

Một áp thấp nhiệt đới mới đã hình thành gần Biển Đông vào sáng ngày 23.7, chỉ ít lâu sau khi bão số 3 tan biến. Điều đáng chú ý là áp thấp nhiệt đới này có khả năng mạnh lên thành bão. Cùng lúc, một áp thấp nhiệt đới khác ở phía đông đã mạnh lên thành bão số 7 trên vùng biển tây bắc Thái Bình Dương.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, vào lúc 10 giờ sáng ngày 23.7, tâm áp thấp nhiệt đới ở vào khoảng 18,1 độ vĩ bắc và 120,1 độ kinh đông, trên vùng biển phía tây bắc của đảo Luzon (Philippines). Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm áp thấp nhiệt đới mạnh cấp 6 (39 – 49 km/giờ), giật cấp 8, di chuyển theo hướng tây tây nam với tốc độ khoảng 15 km/giờ.

Dự báo đến 10 giờ tối ngày 23.7, tâm áp thấp nhiệt đới sẽ di chuyển đến vị trí khoảng 17,8 vĩ bắc và 118,9 độ kinh đông, trên vùng biển phía đông của bắc Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm áp thấp nhiệt đới sẽ mạnh cấp 7, giật cấp 9. Cảnh báo mức độ rủi ro thiên tai ở vùng biển phía đông khu vực bắc Biển Đông đạt cấp độ 3.

Áp thấp nhiệt đới tiếp tục di chuyển theo hướng tây tây nam, với tốc độ từ 10 – 15 km/giờ và có khả năng mạnh thêm. Đến 10 giờ ngày 24.7, tâm áp thấp nhiệt đới dự kiến sẽ ở vào khoảng 16,9 độ vĩ bắc và 118,5 độ kinh đông, trên vùng biển phía đông khu vực bắc Biển Đông. Sức gió mạnh nhất có thể đạt cấp 8 giật cấp 10 và có thể mạnh lên thành bão.

Vùng biển phía đông của khu vực bắc Biển Đông sẽ có gió mạnh lên cấp 6 – 7, vùng gần tâm bão mạnh cấp 8, giật cấp 10; sóng biển cao 2 – 3,5m. Biển động mạnh. Tàu thuyền hoạt động trong các vùng nguy hiểm nói trên đều có khả năng chịu tác động của giông, lốc, gió mạnh, sóng lớn.

Bên cạnh đó, theo Cơ quan khí tượng Nhật Bản (JMA), sáng ngày 23.7, một áp thấp nhiệt đới ở phía đông Philippines đã mạnh lên thành bão, cơn bão thứ 7 trên vùng biển tây bắc Thái Bình Dương có tên quốc tế là Francisco. Dự báo, cơn bão này sẽ không vào Biển Đông mà di chuyển về vùng biển phía bắc Đài Loan.

Các chuyên gia khí tượng cảnh báo rằng nếu áp thấp nhiệt đới gần Biển Đông mạnh lên thành bão như dự đoán, khả năng trong những ngày tới sẽ có bão đôi trên vùng biển tây bắc Thái Bình Dương. Thời tiết trong những ngày tới tiếp tục diễn biến phức tạp, người dân và chính quyền các địa phương cần tiếp tục theo dõi và cập nhật các thông tin liên quan.