Hiện nay, việc lựa chọn ngành nghề của nhiều bạn trẻ đang bị chi phối bởi những định kiến về giới, danh tiếng, thu nhập… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai cá nhân mà còn gây ra sự lãng phí nguồn lực xã hội. Theo thông tin từ bản tin thị trường lao động quý 2 năm 2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024.

Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty tăng tuyển dụng. Nghịch lý này đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến việc chọn ngành nghề ở giới trẻ hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng chỉ những nghề dễ tạo ra thu nhập cao mới đáng học, dẫn đến tình trạng đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, mà không căn cứ vào năng lực và sở thích của bản thân. Văn hóa Á Đông cũng đóng một vai trò trong việc tạo ra những định kiến về giới khi chọn ngành nghề.

Nhiều bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học yêu thích của mình vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học và quá trình tìm việc sau này. Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh đã khẳng định rằng năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới, mà phụ thuộc vào định hướng xã hội. Tuy nhiên, thực tế là nhiều bạn trẻ chọn ngành trái sở thích chỉ vì muốn vào trường ‘top’. Lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục.

Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng, hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học. Ngoài ra, tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Thực trạng người người đại học, nhà nhà đại học, nhưng rồi vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân đang đặt dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai có thể dẫn đến tăng thất nghiệp và lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm – Chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp, đến khi học xong, lại làm trái ngành trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành sai nghề.

Hệ quả là tình trạng ngành thiếu ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực, gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học. Chọn nghề là hành trình cá nhân, có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho người đi theo lối mòn định kiến. Để có thể chọn được một ngành nghề phù hợp, chúng ta cần hiểu rõ chính mình, bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi: ‘muốn gì?’, ‘giỏi gì?’, ‘sống vì giá trị nào?’ thông qua việc sử dụng các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học.

Ngoài ra, gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần chung tay tiếp sức, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai. A href=”https://cned.vn/”>Việc các trường đại học phối hợp với doanh nghiệp để tổ chức các buổi chia sẻ về nghề nghiệp và định hướng cũng là yếu tố giúp các bạn trẻ đưa ra quyết định sáng suốt. Cố gắng tạo điều kiện để thế hệ trẻ trau rèn và khám phá lĩnh vực yêu thích của mình, không nên vô tình dựng thêm những rào chắn vô hình trước con đường phát triển sự nghiệp của họ.

Tỉnh Đoàn Gia Lai đã triển khai hiệu quả hoạt động của 143 “Tổ công nghệ số thanh niên” và “Tổ bình dân học vụ số”, với sự tham gia của 2.251 đoàn viên, thanh niên làm lực lượng nòng cốt. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao vai trò của thanh niên trong công cuộc chuyển đổi số và cải cách hành chính tại địa phương.

Đặc biệt, tại 7 xã biên giới, mỗi xã duy trì 1 đội thanh niên tình nguyện thường xuyên túc trực tại bộ phận một cửa để hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính. Các đội hình này đã chủ động ra quân tuyên truyền, hướng dẫn tổ chức, doanh nghiệp và người dân đăng ký, sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trên ứng dụng VNeID. Đồng thời, họ cũng hỗ trợ đăng ký chữ ký số cá nhân, tài khoản thanh toán điện tử…

Nhờ những nỗ lực này, tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến trên địa bàn tỉnh đã có bước chuyển biến rõ rệt. Tính đến nay, toàn tỉnh đã tiếp nhận 163.185 hồ sơ thủ tục hành chính. Trong đó, 128.353 hồ sơ được tiếp nhận trực tuyến, còn lại 34.832 hồ sơ tiếp nhận trực tiếp. Đáng chú ý, có đến 106.177 hồ sơ đã được giải quyết và trả kết quả đúng hoặc trước hạn, đạt tỷ lệ 97,65%. Hiện tại, 51.693 hồ sơ đang được tiếp tục xử lý.

Bên cạnh việc hỗ trợ tại bộ phận một cửa, Tỉnh Đoàn Gia Lai còn chỉ đạo triển khai hơn 58 đội hình lưu động với hơn 748 đoàn viên, thanh niên đến tận các khu phố, thôn xóm, bản làng để hỗ trợ người dân. Đặc biệt, họ đã hỗ trợ người dân trong việc hoàn thiện hồ sơ nhận trợ cấp hưu trí.

Ngoài các hoạt động hỗ trợ người dân trong thực hiện dịch vụ công, Tỉnh Đoàn Gia Lai cũng đẩy mạnh các hoạt động tình nguyện hè. Cụ thể, đã thành lập 4 đội hình thanh niên tình nguyện với sự tham gia của sinh viên các trường đại học, cao đẳng và các lực lượng vũ trang. Họ đã ra quân tại các xã vùng sâu, vùng xa, thể hiện tinh thần tình nguyện và sáng tạo của thanh niên Gia Lai trong công cuộc xây dựng chính quyền số và phục vụ người dân ngày càng tốt hơn.

Theo lãnh đạo Tỉnh Đoàn Gia Lai, việc phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ trong công cuộc chuyển đổi số không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả cải cách hành chính mà còn lan tỏa tinh thần tình nguyện, sáng tạo của thanh niên Gia Lai. Điều này thể hiện sự cam kết và nỗ lực của tỉnh trong việc xây dựng chính quyền điện tử và nâng cao chất lượng dịch vụ công cho người dân.

Đoàn viên, thanh niên tại các xã vùng núi thành phố Đà Nẵng đã phát huy tinh thần xung kích của tuổi trẻ, tích cực hỗ trợ đồng bào Cơ Tu thực hiện các thủ tục hành chính trên nền tảng số. Hoạt động này không chỉ thể hiện sự tận tâm, trách nhiệm của thế hệ trẻ mà còn đánh dấu sự hiện diện của họ như những “cầu nối công nghệ”, giúp người dân vùng cao dễ dàng tiếp cận với các dịch vụ công trực tuyến.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang được đẩy mạnh trên toàn quốc, việc hỗ trợ người dân ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận với các dịch vụ công trực tuyến là một nhiệm vụ quan trọng. Điều này không chỉ giúp thu hẹp khoảng cách số giữa các khu vực mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đặc biệt là những người ở khu vực nông thôn. Thông qua hoạt động này, đoàn viên, thanh niên đã trực tiếp hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính một cách nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời hướng dẫn họ cách sử dụng các nền tảng số để tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến.

Sự tham gia tích cực của lực lượng đoàn viên, thanh niên ở các huyện miền núi đã cho thấy vai trò quan trọng của thế hệ trẻ trong việc hỗ trợ và hướng dẫn người dân sử dụng các nền tảng số. Đây không chỉ là một hoạt động hỗ trợ tạm thời mà còn là một phần trong nỗ lực nhằm hiện đại hóa các dịch vụ công và thúc đẩy sự phát triển của công nghệ tại khu vực nông thôn. Bằng cách hỗ trợ người dân tiếp cận với các dịch vụ công trực tuyến, đoàn viên, thanh niên đã góp phần tạo ra một môi trường công nghệ tích cực và hỗ trợ, giúp người dân có thể dễ dàng thực hiện các thủ tục hành chính mà không cần phải di chuyển xa.

Hoạt động hỗ trợ đồng bào Cơ Tu thực hiện các thủ tục hành chính trên nền tảng số là một ví dụ điển hình về việc thế hệ trẻ có thể đóng góp vào sự phát triển của công nghệ và hiện đại hóa các dịch vụ công tại khu vực nông thôn. Qua đó, chúng ta thấy được sự cần thiết của việc hỗ trợ người dân vùng cao tiếp cận với các dịch vụ công trực tuyến và vai trò quan trọng của đoàn viên, thanh niên trong việc thực hiện nhiệm vụ này. Để tiếp tục phát huy tinh thần xung kích của tuổi trẻ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ và hướng dẫn người dân sử dụng các nền tảng số để tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến.

Các chương trình hỗ trợ như thế này không chỉ mang lại lợi ích cho người dân vùng cao mà còn giúp thế hệ trẻ phát huy tinh thần xung kích, trách nhiệm xã hội của mình. Thông qua các hoạt động thiết thực, đoàn viên, thanh niên đã và đang khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận với các dịch vụ công trực tuyến, góp phần thu hẹp khoảng cách số và thúc đẩy sự phát triển của công nghệ tại khu vực nông thôn.

Thế hệ trẻ nông thôn Thái Nguyên đang ngày càng khẳng định vai trò của mình trong thời đại số, không còn là những ‘người đứng ngoài’ trong tiến trình phát triển công nghệ. Tại tỉnh Thái Nguyên, nhiều thanh niên đã và đang chủ động học hỏi và ứng dụng công nghệ để thay đổi cách làm kinh tế, giúp tăng thu nhập và phát triển địa phương.

Anh Hứa Văn Thượng, một thanh niên ở xã Na Rì, đã khởi nghiệp thành công với mô hình nuôi dúi nhờ vào việc ứng dụng công nghệ. Sau khi xem các video trên Youtube, anh Thượng đã tự tìm hiểu và quyết định xây dựng trang trại nuôi dúi. Sau 6 năm, anh đã xây dựng được 2 nhà nuôi có diện tích 150m2, trang bị hệ thống làm mát, sưởi ấm và đo độ ẩm được cài đặt trên điện thoại thông minh để đảm bảo dúi phát triển trong điều kiện tốt.

Không chỉ dừng lại ở đó, anh Thượng còn xây dựng kênh bán hàng trên các nền tảng như Zalo Shop, Shopee, Tiktok Shop để mở rộng thị trường. Hiện nay, sản phẩm của anh đã xuất đến nhiều tỉnh, thành như Hà Nội, Quảng Ninh, Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Ninh, Cao Bằng… Việc sử dụng công nghệ đã hỗ trợ rất nhiều trong chăn nuôi, đặc biệt trong việc quảng bá và giới thiệu sản phẩm. Thông qua kênh bán hàng, anh Thượng đã mở rộng được thị trường cho 2 sản phẩm gồm dúi thương phẩm và dúi giống.

Tỉnh Thái Nguyên đang trên đà trở thành một trung tâm chuyển đổi số năng động của khu vực Trung du miền núi phía Bắc, và thanh niên là lực lượng nòng cốt trong tiến trình này. Tỉnh đoàn Thái Nguyên đã triển khai nhiều chương trình giúp thanh niên tiếp cận và làm chủ công nghệ một cách chủ động và thực chất.

Một trong những hoạt động nổi bật là Tỉnh đoàn phối hợp với các sở, ban, ngành tổ chức chương trình tập huấn chuyển đổi số từ cơ bản đến nâng cao cho cán bộ đoàn cơ sở và thanh niên nông thôn. Ngoài ra, còn có các hoạt động về chuyển đổi số, liên hoan tuổi trẻ sáng tạo, cuộc thi khởi nghiệp sáng tạo… cho đoàn viên thanh niên nông thôn.

Tỉnh đoàn đã triển khai phong trào ‘Bình dân học vụ số’ với mục tiêu phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho người dân theo tinh thần ‘không ai bị bỏ lại phía sau’ trong tiến trình chuyển đổi số. Các đội hình ‘Thanh niên tình nguyện chuyển đổi số’ đã được thành lập tại nhiều xã, phường để hướng dẫn người dân cài đặt và sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt. Thanh niên còn hỗ trợ người dân đăng ký định danh điện tử VNeID, thực hiện các thủ tục hành chính mức độ 3,4, giúp người dân tiết kiệm thời gian và chi phí.

Chị Phạm Thị Thu Hiền, Bí thư Tỉnh đoàn Thái Nguyên, cho biết: ‘Để đảm bảo người trẻ dùng công nghệ an toàn, Tỉnh đoàn lồng ghép tập huấn an toàn không gian mạng, tìm hiểu Luật An ninh mạng và bộ Quy tắc ứng xử trên mạng thông qua các hội thi trực tuyến, chuyên đề sinh hoạt đoàn, cũng như phối hợp các đơn vị tổ chức sân chơi tìm hiểu pháp luật số dành cho đoàn viên, học sinh.’

Công an tỉnh Tuyên Quang vừa vào cuộc làm rõ một nhóm thanh niên thực hiện hành vi “bốc đầu” xe máy và đăng video lên mạng xã hội, gây mất an toàn giao thông và tiềm ẩn nguy hiểm cho người tham gia giao thông khác.

Nhóm thanh niên này gồm 5 người, tuổi từ 16 đến 18, trú tại phường Hà Giang 1 và các xã Yên Cường, Bắc Mê, tỉnh Tuyên Quang. Vào ngày 13/7, họ đã điều khiển 3 xe mô tô không biển số tại khu vực cổng chào phường Hà Giang 1. Trong đó, một thanh niên đã thực hiện hành vi bốc đầu xe, trong khi một người khác ghi lại hình ảnh và đăng tải lên mạng xã hội với mục đích “câu view”, “câu like”. Hành vi này không chỉ vi phạm luật giao thông mà còn gây ra những mối quan ngại về sự an toàn của bản thân và những người xung quanh.

Nhận được thông tin, Công an phường Hà Giang 2 đã vào cuộc xác minh, tạm giữ tang vật và phương tiện vi phạm. Hiện, vụ việc đã được bàn giao cho Công an phường Hà Giang 1 để tiếp tục điều tra và xử lý theo quy định pháp luật. Cơ quan chức năng cũng kêu gọi các bậc phụ huynh tăng cường quản lý, giáo dục con em mình về việc chấp hành nghiêm các quy định khi tham gia giao thông, nhằm tránh những tai nạn đáng tiếc.

Công an tỉnh Tuyên Quang cũng khuyến cáo người dân cần nâng cao ý thức trách nhiệm khi tham gia giao thông, không nên thực hiện các hành vi nguy hiểm, gây mất an toàn cho bản thân và người khác. Đồng thời, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trật tự giao thông, đặc biệt là các hành vi liên quan đến “bốc đầu” xe máy và đăng tải hình ảnh lên mạng xã hội.

Ngày 21/7, Tỉnh đoàn Thái Nguyên đã tổ chức Diễn đàn thanh niên với xã hội số và tập huấn các đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền điện tử 2 cấp, cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Sự kiện này thu hút hơn 250 đại biểu đại diện cho trên 400.000 thanh niên đến từ các đơn vị Đoàn, Hội trên địa bàn toàn tỉnh.

Diễn đàn được kết nối trực tuyến đến điểm cầu các Đoàn xã, phường trên địa bàn tỉnh. Phát biểu khai mạc Diễn đàn, đồng chí Phạm Thị Thu Hiền, Bí thư Tỉnh đoàn, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh nhấn mạnh: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã đặt thanh niên ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nguồn lực con người. Thanh niên được xác định là lực lượng tiên phong, đi đầu trong việc đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số đã và đang trở thành những lĩnh vực then chốt, tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Với vai trò là lực lượng tiên phong, tuổi trẻ Thái Nguyên đứng trước những cơ hội để vươn mình trong kỷ nguyên số, song song với đó là những khó khăn, thách thức.

Tại chương trình, Câu lạc bộ thanh niên số tỉnh Thái Nguyên chính thức ra mắt với 20 thành viên là những cán bộ đoàn cốt cán đại diện cho các đoàn viên, thanh niên địa bàn dân cư, thanh niên công chức viên chức, thanh niên lực lực vũ trang, thanh niên nông thôn, công nhân, đô thị, học sinh, sinh viên, giảng viên trẻ. Các thành viên trong Câu lạc bộ sẽ là những hạt nhân tiêu biểu trong triển khai, thực hiện và đẩy mạnh hoạt động “bình dân học vụ số”, hỗ trợ chính quyền 2 cấp hoạt động hiệu quả trong thời gian tới.

Cũng tại Diễn đàn, các đoàn viên, thanh niên đã được chia sẻ những nội dung xoay quanh chủ đề “Thanh niên Thái Nguyên với xã hội số: Cơ hội, thách thức và giải pháp”; đồng thời được tập huấn kỹ năng ứng dụng công nghệ số, AI trong học tập và lao động; hướng dẫn triển khai hỗ trợ mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cung cấp dịch vụ công trực tuyến tại cơ sở.

Nhân dịp này, Công ty Mobifone đã trao biển tượng trưng hỗ trợ 100 triệu đồng cho Tỉnh đoàn Thái Nguyên để triển khai xây dựng 2 công trình thanh niên số hóa di tích lịch sử trên địa bàn tỉnh.

Trong thời đại số hiện nay, văn hóa số đã trở thành một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững. Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, TS Nguyễn Thị Trang, Giảng viên Học viện Hành chính và Quản trị công, đã nhấn mạnh vai trò then chốt của văn hóa số trong việc xây dựng xã hội số và chính phủ số. Theo bà, văn hóa số không chỉ là nền tảng mà còn là cốt lõi giúp đất nước phát triển bền vững trong thời đại số.

TS Nguyễn Thị Trang cho rằng, để có một nền kinh tế số phát triển, trước hết phải có một xã hội số. Và để xây dựng xã hội số, cần phải có văn hóa số từ nhận thức, tư duy đến hành vi ứng xử trên không gian mạng. Văn hóa số đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành xã hội số, nơi mà công nghệ và internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.

Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam vẫn còn thiếu những quy định cụ thể về văn hóa công vụ số, đặc biệt là trong việc giao tiếp và tương tác số của cán bộ, công chức. Điều này đã gây ra khoảng trống trong việc định hình văn hóa số cho đội ngũ cán bộ, công chức. Là Chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ về xây dựng văn hóa số cho đội ngũ cán bộ ngành nội vụ, TS Nguyễn Thị Trang kiến nghị cần bổ sung nội dung về văn hóa số vào các quy định hiện hành. Đồng thời, đề xuất cần có khung năng lực số, bao gồm cả kỹ năng chuyên môn lẫn đạo đức số và bảo mật thông tin.

Vai trò của thanh niên trong việc thúc đẩy văn hóa số cũng được TS Nguyễn Thị Trang đánh giá cao. Thanh niên, đặc biệt là lực lượng tình nguyện viên trẻ, đã tích cực hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính số, đóng vai trò ‘cầu nối số’ giữa người dân và chính quyền. Phong trào ‘xóa mù số’ do đoàn viên, sinh viên triển khai đang giúp rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền, nhóm tuổi, đối tượng yếu thế.

Song song với những mặt tích cực, TS Nguyễn Thị Trang cũng cảnh báo về tình trạng lệch chuẩn văn hóa số. Bà đề xuất ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số. Một video ứng dụng AI đã được giới thiệu tại Diễn đàn, nhằm phản bác luận điệu sai lệch và lan tỏa thông tin chính thống.

TS Nguyễn Thị Trang khẳng định, chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ mà là thay đổi văn hóa, từ tư duy đến hành vi. ‘Một xã hội số chỉ bền vững khi có văn hóa số là nền tảng’, chị nói. Đồng thời, chị đề xuất xây dựng Luật Công nghiệp Văn hóa, để vừa bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm sáng tạo mang bản sắc Việt Nam ra thế giới trong thời đại số.

Xây dựng văn hóa số không chỉ giúp Việt Nam phát triển bền vững trong thời đại số mà còn giúp nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Với sự tham gia tích cực của thanh niên và sự hỗ trợ của công nghệ, chúng ta có thể xây dựng một xã hội số vững mạnh, dựa trên nền tảng văn hóa số.