Hội đồng Nhân dân (HĐND) thành phố Hải Phòng vừa thông qua nghị quyết quan trọng liên quan đến việc thu hồi đất để thực hiện các dự án, công trình trên địa bàn thành phố. Tại kỳ họp thứ 29 (kỳ họp thường lệ giữa năm 2025), HĐND TP Hải Phòng đã thống nhất thông qua danh mục 49 công trình, dự án phải thu hồi đất trong năm 2025, với tổng diện tích đất thu hồi lên tới gần 1.226 ha.

Nghị quyết này không chỉ tập trung vào việc phê duyệt danh mục các dự án mà còn điều chỉnh quy mô, diện tích thu hồi đất cho một số dự án cụ thể. Điều này bao gồm việc điều chỉnh đối với 4 dự án trên địa bàn xã Thái Sơn, huyện An Lão (nay là xã An Khánh) và xã Quang Trung, huyện An Lão (nay là xã An Quang), cũng như các phường Thiên Hương, Lê Ích Mộc và xã Việt Khê; phường Kinh Môn. Việc điều chỉnh này nhằm đảm bảo tính chính xác và phù hợp với thực tế triển khai các dự án.

Đáng chú ý, một số dự án có diện tích đất thu hồi lớn đã được HĐND TP Hải Phòng thông qua. Trong đó, Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp Hoàng Diệu sẽ thu hồi 250 ha đất tại xã Gia Lộc, Gia Phúc. Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp Trấn Dương – Hoà Bình (khu A) giai đoạn 1 sẽ thu hồi 207,95 ha tại xã Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ngoài ra, Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp Thuỷ Nguyên giai đoạn 1 sẽ thu hồi 204 ha tại các phường Nam Triệu, Hoà Bình, Bạch Đằng.

HĐND TP Hải Phòng giao Ủy ban Nhân dân (UBND) thành phố chỉ đạo các sở, ban, ngành và các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai thực hiện nghị quyết một cách nghiêm túc và đúng quy định. Việc thu hồi đất và chuyển mục đích sử dụng đất chỉ được tiến hành khi các dự án, công trình đảm bảo đầy đủ các điều kiện và thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định pháp luật.

UBND thành phố cũng được giao nhiệm vụ bảo đảm việc triển khai thực hiện thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất một cách công khai, minh bạch. Việc sử dụng đất phải đúng mục đích, tiết kiệm, an toàn, hiệu quả, không làm thất thoát tài sản, ngân sách nhà nước, và lãng phí đất đai.

Bên cạnh đó, HĐND TP Hải Phòng yêu cầu UBND thành phố tiến hành rà soát hiện trạng và thực hiện việc đưa ra khỏi danh sách các dự án, công trình không khả thi. Điều này bao gồm cả việc rà soát các dự án, công trình hoặc diện tích trên thực tế đã thu hồi, chuyển mục đích sử dụng theo quy định. UBND thành phố cũng cần chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư và tổ chức thực hiện các dự án, công trình bảo đảm đúng quy định pháp luật.

Thông qua nghị quyết này, HĐND TP Hải Phòng thể hiện sự quyết tâm trong việc quản lý và sử dụng đất đai một cách hiệu quả, minh bạch và đúng pháp luật. Đồng thời, yêu cầu UBND thành phố và các cơ quan liên quan phải thực hiện nghiêm túc và có kế hoạch cụ thể để triển khai các dự án, công trình đã được phê duyệt.

TPHCM sẽ thu hồi hơn 110 ha đất và giải tỏa 61 hộ dân với kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng lên đến hơn 2.100 tỉ đồng để thực hiện dự án đoạn đường sắt cao tốc Bắc – Nam đi qua thành phố. Thông tin này được Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết trong báo cáo về tình hình triển khai dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam trên địa bàn thành phố.

Đoạn đường sắt cao tốc Bắc – Nam đi qua địa phận thành phố có chiều dài khoảng 17 km, với hai điểm nhấn chính là ga Thủ Thiêm (rộng hơn 17 ha) và Depot Long Trường (hơn 60 ha). Tuyến đường sắt cao tốc này sẽ chạy song song với tuyến cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây, đi qua nút giao thông An Phú trên trục Mai Chí Thọ, trước khi rẽ vào ga Thủ Thiêm – điểm cuối cùng trong hành trình dài hơn 1.500 km từ Hà Nội.

Dự án sẽ thu hồi khoảng 110,6 ha đất, bao gồm 20,7 ha đất trồng cây lâu năm, 0,86 ha đất ở đô thị và phần còn lại là đất thuộc các mục đích sử dụng khác. Đáng chú ý, 61 hộ dân nằm trong phạm vi dự án sẽ phải di dời để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. Tổng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng được ước tính hơn 2.100 tỉ đồng.

Ông Võ Trung Trực – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết, thành phố đã giao các đơn vị chuyên môn tiến hành rà soát và xây dựng kế hoạch chuẩn bị mặt bằng, nhằm sẵn sàng phối hợp triển khai đồng bộ với các tỉnh thành khác có tuyến đi qua. Tuy nhiên, việc triển khai cụ thể vẫn còn chờ Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) bàn giao ranh mốc để làm cơ sở kiểm đếm, đo đạc, chi trả bồi thường và tổ chức tái định cư.

Trước đó, Chủ tịch UBND TPHCM đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp các đơn vị liên quan đề xuất phương án giao chủ đầu tư, lập và thẩm định dự án bồi thường cho đoạn tuyến đường sắt đi qua thành phố. Đồng thời, Sở Tài chính cũng được giao nhiệm vụ tham mưu bố trí nguồn vốn để triển khai. UBND TPHCM cũng yêu cầu Sở Xây dựng rà soát lại ranh tuyến dự án, tránh chồng lấn với các quy hoạch khác, đồng thời nghiên cứu tích hợp mô hình đô thị phát triển theo định hướng giao thông công cộng (TOD) tại hai khu vực trọng điểm là ga Thủ Thiêm và Depot Long Trường.

Tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam có tổng chiều dài khoảng 1.541 km, xuất phát từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TPHCM). Dự án sử dụng khổ ray đôi 1.435 mm, tốc độ thiết kế lên đến 350 km/h, với 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa. Tổng mức đầu tư sơ bộ toàn tuyến khoảng 1,7 triệu tỉ đồng (tương đương 67 tỉ USD), sử dụng nguồn vốn đầu tư công kết hợp các nguồn vốn hợp pháp khác. Dự kiến, toàn tuyến sẽ hoàn thành vào năm 2035.

Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7, đã thể hiện tinh thần cải cách, đưa giá đất sát thị trường hơn, bảo đảm quyền lợi người bị thu hồi đất. Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 cũng đang lộ ra nhiều bất cập ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp. Để tháo gỡ vướng mắc, nhiệm vụ cấp bách là nghiên cứu, sửa đổi để phát huy tối đa hiệu quả đất đai, sớm trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến.

Một trong những điểm bất cập là bảng giá đất mới đã tăng cao, khiến người dân phải ‘gánh’ khoản tài chính lớn khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tại TP.HCM, nhiều xã, phường có giá đất tăng mạnh, cao gấp hàng chục lần so với bảng giá đất cũ. Điều này khiến không ít người dân phải tạm ngưng chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp lên đất thổ cư.

Lãnh đạo một tập đoàn bất động sản tại TP.HCM cho biết bảng giá đất tăng cao là một vấn đề lớn khi thực thi luật mới. Điều này khiến cho cả người dân có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất lẫn doanh nghiệp cũng gặp khó bởi mọi chi phí liên quan đến đất đai đều tính vào giá nhà.

Ông Đặng Hồng Anh, chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, cho rằng sự chậm trễ trong tính tiền sử dụng đất không liên quan đến năng lực tài chính hay ý chí của doanh nghiệp, mà là do thủ tục hành chính kéo dài. ‘Đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do việc chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng, khoản thu bổ sung này cần được hủy bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên để bỏ khoản thu bổ sung này, bên cạnh sửa đổi trong nghị định 103, cần thiết điều chỉnh trong Luật Đất đai bởi nội dung này quy định trong điều 257 của luật’, ông Anh đề xuất.

GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng Luật Đất đai 2024 chưa thể hiện hết tinh thần nghị quyết 18, đặc biệt chính sách tài chính đất đai quá mờ nhạt. ‘Sửa Luật Đất đai vừa rồi được thực hiện rất công phu, mất nhiều thời gian nhưng còn nhiều điểm không phù hợp với nghị quyết 18 của Trung ương. Dường như luật chỉ ‘lướt qua’ nghị quyết nhưng chưa phản ánh đúng tinh thần, bản chất nghị quyết. Nội dung nghị quyết đặt ra các định hướng chính sách rất đúng nhưng Luật Đất đai 2024 lại chưa thể hiện được’, ông Võ khẳng định.

Chính phủ vừa qua đã chỉ ra 4 vướng mắc chính trong chính sách, pháp luật về đất đai. Đó là chính sách, pháp luật về đất đai chưa phù hợp với chủ trương tổ chức lại chính quyền địa phương hai cấp, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới; chính sách thu hồi đất vẫn phân biệt giữa dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công và dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư tư; chính sách đổi mới về tài chính đất đai theo tinh thần nghị quyết số 18 chưa được thể chế hóa đầy đủ.

Luật Đất đai 2024 ghi nhận nhiều hiệu ứng tích cực. Tại TP.HCM, một trong những điểm sáng khi thi hành Luật Đất đai 2024 là khâu định giá đất được khơi thông, doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tài chính để dự án được triển khai và người dân cũng được cấp sổ hồng. Thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho thấy trong sáu tháng đầu năm 2025, tổng nguồn thu ngân sách ước đạt hơn 65.319 tỉ đồng.

Một dự án bệnh viện đa khoa quốc tế với mức đầu tư lên đến 69 triệu USD và diện tích 37.865m2 tại trung tâm tỉnh Quảng Ninh đã bị bỏ hoang sau nhiều năm xây dựng. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạ Long được khởi công với kỳ vọng sẽ trở thành một cơ sở y tế hiện đại, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân trong khu vực.

Được triển khai từ năm 2002, dự án này ban đầu được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng. Tuy nhiên, sau khi xây dựng được 4 trong tổng số 26 hạng mục, dự án đã tạm dừng và để lại hậu quả là hàng chục nghìn mét vuông đất “vàng” bị lãng phí. Sở Y tế Quảng Ninh cho biết, dự án này bắt đầu từ chủ trương giao đất của UBND tỉnh Quảng Ninh cho Công ty CP đầu tư chuyển giao công nghệ Cuộc Sống Hạ Long.

Công ty này đã triển khai xây dựng một số hạng mục, bao gồm một tòa nhà 3 tầng và hai tòa nhà cấp 4, và đã chuyển giao thành phòng khám đa khoa. Tuy nhiên, do không hoạt động hiệu quả, dự án đã bị thu hồi vào năm 2017. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn tài nguyên đất đai quý giá mà còn làm mất niềm tin của người dân vào các dự án đầu tư tại tỉnh Quảng Ninh.

Trong thời gian dự án bị bỏ hoang, Hội Nạn nhân chất độc da cam Quảng Ninh đã mượn tạm trụ sở này để làm nơi thải độc cho các nạn nhân nhiễm chất độc da cam trong giai đoạn dịch Covid-19. Đây là một việc làm thiết thực, thể hiện tinh thần nhân đạo và trách nhiệm xã hội. Tuy nhiên, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, cơ sở này đã tạm dừng hoạt động và hiện đang chờ quyết định của UBND tỉnh về việc tiếp tục sử dụng hoặc chuyển giao cơ sở vật chất này cho các cơ quan chức năng khác.

Tình trạng dự án bị bỏ hoang trong thời gian dài đã gây ra nhiều lãng phí và tiếc nuối cho nguồn tài nguyên đất đai quý giá tại trung tâm tỉnh Quảng Ninh. Hiện tại, vẫn chưa có thông tin chính thức về tương lai của dự án và việc sử dụng cơ sở vật chất này trong tương lai. Việc giải quyết tình trạng này không chỉ giúp tránh lãng phí mà còn góp phần phát triển hệ thống y tế tại Quảng Ninh.

Nhìn vào thực trạng của dự án, rõ ràng cần có những giải pháp quyết liệt để xử lý tình trạng bỏ hoang này. UBND tỉnh Quảng Ninh cần có những quyết định kịp thời và phù hợp để sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai này, nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân và sự phát triển của tỉnh.