Thủ đoạn ‘bắt cóc online’ đang trở thành một trong những hình thức lừa đảo phổ biến trên mạng, với các đối tượng tội phạm sử dụng nhiều phương thức tinh vi nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc đẩy nạn nhân vào tình huống khó khăn. Mới đây, một cô gái trẻ 19 tuổi đã trở thành nạn nhân của những kẻ mạo danh Công an, yêu cầu chuyển tiền và giữ bí mật. Những kẻ lừa đảo sử dụng kịch bản ‘bắt cóc online’ để điều khiển nạn nhân từ xa, biến họ thành người tự tống tiền gia đình.

Các đối tượng lừa đảo thường giả danh cơ quan pháp luật, đe dọa tinh thần và cô lập nạn nhân để đạt được mục đích. Tại Hà Nội, một học sinh lớp 10 đã bị lừa đảo với kịch bản tương tự, phải tắt điện thoại, thuê phòng trọ ẩn náu và quay clip ‘cầu cứu’ gửi về cho bố mẹ để đòi 200 triệu đồng chuộc thân. Trung tá Hà Huy Bình, Trưởng Công an xã Quảng Oai (TP. Hà Nội), cảnh báo rằng các đối tượng sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn khiến người dân tin tưởng hoặc đe dọa để họ giao nộp tài khoản, chuyển tiền cho các đối tượng.

Để phòng ngừa, mỗi gia đình cần chủ động cảnh báo, trang bị kiến thức và kỹ năng cho con em mình. Phụ huynh cần để ý đến con mình nhiều hơn, tạo sự kết nối và niềm tin giữa gia đình. Việc này đặc biệt quan trọng khi trẻ em ngày càng tiếp xúc sớm với không gian mạng, nơi tiềm ẩn hàng loạt cạm bẫy nguy hiểm. Theo khảo sát của Google, độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại di động là 9 tuổi, sớm hơn 4 năm so với trẻ em trên thế giới.

Ông Đỗ Dương Hiển, chuyên gia bảo vệ trẻ em, cho rằng bố mẹ cần làm gương cho con trong những hành vi ứng xử trên mạng. Bên cạnh đó, việc duy trì sự kết nối từ nhỏ là rất quan trọng, và yêu cầu con chia sẻ khi các con đã lớn thì quá muộn. Để phòng ngừa, cần cho con biết rằng gia đình là nơi đầu tiên sẽ cho con sự giúp đỡ vô điều kiện.

Cuối cùng, các bậc phụ huynh cần tăng cường giám sát và giáo dục con em mình về các rủi ro trên mạng, cũng như các biện pháp phòng ngừa. Sự cảnh giác và kiến thức của gia đình sẽ giúp ngăn chặn những tình huống khó khăn và nguy hiểm mà trẻ em có thể gặp phải trên không gian mạng. Hơn nữa, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân nhận biết và phòng tránh các hình thức lừa đảo trên mạng.

Một số cách để phòng ngừa lừa đảo trên mạng:

• Cảnh báo và trang bị kiến thức cho con em về các rủi ro trên mạng.
• Tạo sự kết nối và niềm tin giữa gia đình và con em.
• Giám sát và giáo dục con em về các biện pháp phòng ngừa lừa đảo.
• Làm gương cho con trong những hành vi ứng xử trên mạng.
• Duy trì sự kết nối từ nhỏ để con em có thể chia sẻ và nhận được sự giúp đỡ khi cần.

Google đã đưa ra nhiều cảnh báo và hướng dẫn về cách sử dụng an toàn trên mạng, các bậc phụ huynh có thể tìm hiểu và áp dụng cho con em mình.

近 đây, một loạt các vụ lừa đảo nhắm vào học sinh, sinh viên đã được phát hiện, cho thấy sự tinh vi và táo bạo của tội phạm. Những kẻ lừa đảo không chỉ nhắm vào tâm lý của nạn nhân mà còn lợi dụng sự hoảng loạn của người thân để thực hiện các hành vi tống tiền.

Một trong những vụ việc mới nhất là trường hợp của M., một nữ sinh 18 tuổi tại quận Hà Đông, Hà Nội. M. bị một kẻ lừa đảo tự xưng là đại diện của một tổ chức giáo dục nước ngoài, dụ dỗ tham gia một chương trình trao đổi sinh viên quốc tế giả mạo. Kẻ lừa đảo yêu cầu M. gửi sao kê 500 triệu đồng để hoàn tất hồ sơ du học. Khi M. tin tưởng và làm theo hướng dẫn, kẻ lừa đảo còn yêu cầu M. nhắn tin giả vờ rằng mình bị bắt cóc để khiến gia đình hoảng loạn và chuyển tiền ngay lập tức.

Rất may, Công an phường Hà Đông đã vào cuộc kịp thời và phát hiện M. đang ở trong một nhà nghỉ, tinh thần hoảng loạn và hoàn toàn tin rằng mình đang tham gia chương trình kiểm tra an ninh tài chính.

Không chỉ có vậy, tại phường Việt Hưng, Hà Nội, một nữ sinh khác (sinh năm 2007) cũng trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo tương tự. Một kẻ lừa đảo giả danh cán bộ công an gọi điện, thông báo thẻ căn cước công dân của em bị lợi dụng trong một đường dây rửa tiền. Quá hoảng loạn, nữ sinh bị yêu cầu khai báo tài khoản cá nhân, xóa các ứng dụng mạng xã hội và giữ lại duy nhất ứng dụng Zoom để làm việc với cơ quan chức năng.

Qua video call, kẻ lừa đảo mặc sắc phục công an, đưa thẻ ngành qua màn hình và thao túng tâm lý em đến mức phải tự quay clip khỏa thân để chứng minh không giấu tang vật, xác minh đặc điểm nhận dạng. Đỉnh điểm là lúc nữ sinh bị yêu cầu vào nhà nghỉ một mình, cắt đứt liên lạc với gia đình để quay video khỏa thân.

Tương tự, tại Ninh Bình, một thiếu nữ sinh tên Đ.T.K.P. (sinh năm 2007) cũng trở thành nạn nhân của trò lừa đảo tương tự. Nhận cuộc gọi từ người tự xưng là công an, em bị dẫn dắt từng bước từ việc cài ứng dụng Zoom, nhận quyết định bắt giữ giả mạo, đến yêu cầu tìm một nhà nghỉ kín đáo để làm việc riêng.

Những chiêu thức lừa đảo này ngày càng trở nên tinh vi và phổ biến. Các đối tượng lừa đảo thường giả danh công an hoặc cán bộ giáo dục, tạo vỏ bọc pháp lý đáng tin cậy. Chúng sử dụng Zoom, gọi video mặc sắc phục, đưa thẻ ngành, làm giả giấy tờ để tăng độ tin cậy.

Chúng cũng thao túng tâm lý nạn nhân bằng thông tin liên quan đến án hình sự hoặc cơ hội du học danh giá. Buộc nạn nhân cách ly gia đình, vào nhà nghỉ, tự chụp ảnh nhạy cảm hoặc giả vờ bị bắt cóc; gửi clip, ảnh cho người thân, ép chuyển tiền trong thời gian ngắn bằng áp lực tâm lý mạnh.

Lực lượng chức năng khuyến cáo người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên và phụ huynh cần cẩn thận và tỉnh táo trước những tình huống này. Không tin tuyệt đối vào các cuộc gọi từ người lạ tự xưng công an, viện kiểm sát, tòa án. Cơ quan chức năng không bao giờ yêu cầu làm việc qua Zoom hoặc mạng xã hội.

Không cài ứng dụng lạ, không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho người không quen biết. Luôn giữ liên lạc với người thân, báo ngay cho công an nếu có dấu hiệu nghi vấn. Tìm hiểu kỹ các chương trình du học, học bổng, xác minh qua lãnh sự quán, website chính thống.

Cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi đã được Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đưa ra gần đây. Ông Hiếu cho biết, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế. Khi đối mặt với một người xưng công an, các em dễ hoảng loạn và làm theo yêu cầu của kẻ xấu.

Trong khoảng một tháng trở lại đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn.

Thượng tá Hiếu phân tích, các đối tượng thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội. Bên cạnh đó, ông Hiếu cũng chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm…

Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên. Việc này sẽ giúp học sinh, sinh viên có thể dễ dàng tiếp cận và nhận được sự hỗ trợ khi cần thiết.

Là một chuyên gia trong lĩnh vực pháp luật, luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Điều này sẽ giúp học sinh, sinh viên có thể nhận biết và phòng tránh các thủ đoạn lừa đảo tinh vi hiện nay. Tìm hiểu thêm về các biện pháp phòng tránh lừa đảo. Hơn nữa, cần tăng cường hợp tác giữa gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng để có thể ngăn chặn các vụ lừa đảo và đảm bảo sự an toàn cho học sinh, sinh viên.