Chuyển đổi số y tế – Thách thức lớn cho bệnh viện chuyên sâu

Trong Diễn đàn Y tế Việt Nam 2025, GS.TS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chỉ ra những thách thức lớn trong việc ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán và điều trị y khoa. Theo ông, các bệnh viện càng lớn, càng chuyên sâu thì càng đối mặt với khó khăn và chậm chạp trong việc chuyển đổi số y tế.

Thách thức lớn nhất là thay đổi tư duy và con người

GS.TS Lê Hữu Song nhận định rằng nền tảng công nghệ và cơ sở hạ tầng là thách thức đầu tiên trong việc chuyển đổi số y tế. Hiện tại, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ tại nhiều bệnh viện chưa thực sự chuẩn hóa, dẫn đến khó khăn trong việc khai thác và sử dụng dữ liệu y tế. Hơn nữa, dữ liệu y tế có thể lớn nhưng chưa được thống nhất và chuẩn hóa, gây khó khăn cho việc ứng dụng AI và phân tích dữ liệu.

Yếu tố quyết định và cũng là thách thức lớn nhất là con người, với sự e ngại thay đổi. Việc triển khai bệnh án điện tử, quy trình từ chuyên môn đến quản lý phải được xây dựng chuẩn, nhưng không phải đơn vị hay cá nhân nào cũng sẵn sàng thay đổi. GS.TS Lê Hữu Song cho rằng sự kháng cự thay đổi này là một trong những rào cản lớn nhất trong việc chuyển đổi số y tế.

Bệnh viện lớn chậm chuyển đổi số

Hồ sơ bệnh án điện tử là điểm cốt lõi trong chuyển đổi số y tế, nhưng đến nay, chỉ có 270 cơ sở y tế thực hiện xong việc này, trong số này, không nhiều bệnh viện hạng đặc biệt hoặc cấp chuyên sâu. GS.TS Lê Hữu Song cho rằng các bệnh viện càng lớn, càng chuyên sâu thì lại càng khó và chậm trong chuyển đổi số y tế. Mấu chốt vấn đề là thay đổi tư duy và thói quen, trong khi thay đổi thói quen ở đơn vị càng lớn thì càng khó khăn.

Bệnh viện có hàng chục nghìn quy trình chuyên môn khác nhau, và văn bản giấy không kết nối với nhau. Để chuyển đổi số và sử dụng AI, các đơn vị từ lâm sàng, cận lâm sàng, đến dược, trang thiết bị, kiểm soát nhiễm khuẩn… phải kết nối và chia sẻ dữ liệu. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi sự đầu tư và thay đổi lớn về quy trình và tư duy.

Chi phí đầu tư lớn

Các chuyên gia tính toán rằng trung bình mỗi bệnh viện tuyến tỉnh cần đầu tư hơn 10 tỷ đồng để triển khai bệnh án điện tử. Với các bệnh viện quy mô lớn, số tiền đầu tư còn lớn hơn rất nhiều. Trước đó, Bộ Y tế yêu cầu đơn vị chuyên môn xây dựng quy định kết cấu chi phí ứng dụng CNTT trong giá dịch vụ khám chữa bệnh, cần hoàn thành trong tháng 6, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể.

Để thúc đẩy chuyển đổi số y tế, các chuyên gia và lãnh đạo bệnh viện cho rằng cần có sự hỗ trợ và đầu tư từ chính phủ, cũng như sự thay đổi tư duy và sẵn sàng của các đơn vị y tế. Việc chuyển đổi số y tế không chỉ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ y tế mà còn giúp giảm thiểu chi phí và nâng cao hiệu quả điều trị.

Trong bối cảnh y tế Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một vấn đề nhức nhối. Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng đến thẳng các bệnh viện tuyến trung ương và thực hiện nhiều xét nghiệm không cần thiết. Điều này không chỉ gây ra tình trạng ‘quá tải giả’ mà còn khiến hệ thống y tế phải giải quyết những việc không đáng có.

Để giải quyết vấn đề này, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành đều khẳng định AI không nhằm thay thế con người mà là một công cụ đắc lực để hỗ trợ bác sĩ tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân. AI có thể giúp các bác sĩ tổng hợp, đúc kết và đưa ra những chẩn đoán, phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị.

Sức khỏe của một cá nhân không chỉ phụ thuộc vào bộ gene phức tạp mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh… AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp các bác sĩ đưa ra giải pháp tối ưu cho từng bệnh nhân. Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI nhằm nâng cao năng lực tuyến dưới.

AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân. Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, tức là giúp người dân khỏe mạnh hơn và ít có nhu cầu đến bệnh viện hơn. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, đưa ra lời nhắc nhở và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc ứng dụng AI vào y tế. Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế. Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp.

Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở. Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên sự kiện được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới.

Chính phủ vừa có quyết định quan trọng về việc bổ sung 33.680 tỷ đồng vào dự toán chi đầu tư phát triển và kế hoạch đầu tư công trung hạn cho giai đoạn 2021-2025. Quyết định này, ký bởi Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc vào ngày 21/7, nhằm mục đích đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn 2021-2025.

Khoản vốn bổ sung này sẽ được phân bổ cho 5 bộ, cơ quan trung ương và 16 địa phương, với nguồn tài chính đến từ tăng thu ngân sách trung ương năm 2024. Một số đơn vị được giao vốn bao gồm Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) và 16 tỉnh, thành phố khác.

Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các đơn vị sử dụng vốn đúng mục đích, đúng đối tượng và tuân thủ đúng quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước và đầu tư công. Việc quản lý và sử dụng vốn này cần đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và phù hợp với các mục tiêu phát triển đã đề ra.

Quyết định bổ sung vốn này được đánh giá là cần thiết và kịp thời, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang tập trung vào việc phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch Covid-19. Đầu tư công đóng vai trò quan trọng như một động lực dẫn dắt tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động và kích thích tiêu dùng. Số vốn này sẽ giúp các địa phương và các bộ, ngành triển khai thực hiện các dự án hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục, chuyển đổi số và các dự án quan trọng khác.

Thông qua việc bổ sung vốn này, Chính phủ kỳ vọng sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân và tránh tình trạng ‘vốn nằm trên giấy’. Điều này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công mà còn đóng góp vào việc đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn 2021-2025. Để biết thêm thông tin chi tiết về các dự án và cách sử dụng nguồn vốn, có thể tham khảo thêm tại trang thông tin điện tử của Chính phủ Việt Nam hoặc các nguồn tin cậy khác.

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, nhu cầu xây dựng và hoàn thiện các mô hình quản lý, chính sách và thể chế đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Mới đây, các chuyên gia và nhà quản lý đã tập trung thảo luận một số vấn đề then chốt nhằm tìm kiếm giải pháp thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

Một trong những vấn đề được quan tâm đặc biệt là việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Mô hình này được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả cao hơn trong việc phục vụ người dân và đáp ứng nhu cầu phát triển của địa phương. Việc tinh gọn và nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương được xem là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng tập trung thảo luận về việc tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế để phát triển kinh tế số. Trong thời đại công nghệ 4.0, kinh tế số trở thành một động lực quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, để đạt được điều này, cần có một khung pháp lý và thể chế hỗ trợ, khuyến khích sự đổi mới và sáng tạo. Việc cập nhật và hoàn thiện các quy định pháp luật, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của kinh tế số đang là một yêu cầu cấp thiết.

Ngoài ra, ứng dụng công nghệ Make in Vietnam vào sản xuất cũng được các chuyên gia đánh giá cao. Sáng kiến này không chỉ giúp ‘cởi trói’ cho các doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn đóng góp vào việc thúc đẩy sự phát triển của thị trường lao động và nâng cao năng suất lao động. Qua đó, giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội và giải pháp, vẫn còn nhiều thách thức mà các doanh nghiệp và người dân phải đối mặt. Chẳng hạn, vấn đề quá tải tại các bệnh viện tuyến Trung ương đang là một thách thức lớn. Điều này không chỉ đặt ra yêu cầu về việc tăng cường cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế mà còn đòi hỏi sự đổi mới trong lĩnh vực y tế. Sự đổi mới này không chỉ dừng lại ở việc áp dụng công nghệ mà còn bao gồm việc cải thiện quy trình quản lý và nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ y tế.

Trước những thách thức và cơ hội đan xen, việc tìm kiếm giải pháp toàn diện và bền vững cho sự phát triển của đất nước đang là một nhiệm vụ quan trọng. Thông qua việc thảo luận và chia sẻ quan điểm giữa các chuyên gia và nhà quản lý, hy vọng rằng sẽ có thêm nhiều giải pháp sáng tạo và hiệu quả được đưa ra, góp phần vào sự phát triển bền vững và thịnh vượng của đất nước trong tương lai.

Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này bao gồm biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tình trạng di cư tự do, buôn bán người, tội phạm và khủng bố. Sự tác động của các yếu tố này không chỉ dừng lại ở việc ảnh hưởng đến an ninh quốc gia mà còn gây ra những cản trở đáng kể đối với sự phát triển bền vững của các vùng DTTS.

Trước hết, biến đổi khí hậu đang gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của đồng bào DTTS. Việc thay đổi các điều kiện khí hậu dẫn đến tình trạng thiên tai thường xuyên hơn, gây thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp và lâm nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến thu nhập và đời sống của người dân. Bên cạnh đó, dịch bệnh cũng là một thách thức lớn, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vừa qua, đã phơi bày những điểm yếu trong hệ thống y tế và năng lực phòng chống dịch bệnh tại một số vùng DTTS.

Tình trạng di cư tự do cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Nhiều người dân từ các vùng DTTS di cư đến các khu vực thành thị để tìm kiếm cơ hội việc làm, dẫn đến việc hình thành các khu slum nghèo đói và tiềm ẩn nhiều rủi ro về an sinh xã hội. Thêm vào đó, tình trạng buôn bán người và tội phạm xuyên biên giới đang ngày càng diễn biến phức tạp, nhắm vào các nhóm dân cư dễ bị tổn thương như phụ nữ và trẻ em từ các vùng DTTS.

Để giải quyết những thách thức này, đòi hỏi những chính sách đồng bộ và toàn diện, phù hợp với đặc thù của từng vùng DTTS. Các chính sách này cần tập trung vào việc bảo đảm an sinh xã hội, ổn định và phát triển bền vững. Thứ nhất, cần tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng, dịch vụ công và năng lực y tế tại các vùng DTTS để cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng chống chịu của người dân trước các cú sốc từ bên ngoài.

Thứ hai, việc phát triển kinh tế – xã hội cần được ưu tiên, thông qua hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, phát triển du lịch cộng đồng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc khởi nghiệp tại các vùng DTTS. Sự phát triển kinh tế không chỉ giúp giảm nghèo mà còn góp phần giữ vững an ninh quốc gia.

Thứ ba, cần tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Điều này không chỉ bao gồm việc hỗ trợ các hoạt động tái tạo rừng, phục hồi hệ sinh thái mà còn là việc nâng cao nhận thức của người dân về tác động của biến đổi khí hậu và cách thức ứng phó.

Cuối cùng, sự tham gia của cộng đồng và việc đảm bảo quyền, lợi ích của đồng bào DTTS trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách là cực kỳ quan trọng. Cần có các cơ chế và kênh thông tin để người dân có thể tham gia đóng góp ý kiến và giám sát việc thực hiện chính sách.

Nhìn chung, giải quyết những thách thức an ninh phi truyền thống tại các vùng DTTS đòi hỏi một tiếp cận toàn diện và bền vững. Bằng việc kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực cho người dân, Việt Nam có thể đảm bảo ổn định, an ninh và phát triển bền vững tại các vùng DTTS, từ đó góp phần xây dựng một đất nước phát triển toàn diện và thịnh vượng.