Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng. Giữa lúc nhiều người ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, thì cũng có không ít người phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Lấy ví dụ như Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, cách Hà Nội khoảng 250km về phía Nam. Đây là một địa điểm thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Trong bối cảnh đó, tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Trên thực tế, việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tại Việt Nam, chúng ta có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác để tìm ra giải pháp phù hợp.
Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động liên quan. Việc này sẽ giúp tạo dựng niềm tin từ công chúng và đảm bảo rằng tiền thu được thật sự được sử dụng vào mục đích bảo tồn và phát huy di tích.
Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, và cư dân địa phương. Điều này không chỉ thể hiện tinh thần nhân đạo mà còn giúp tạo sự tiếp cận công bằng với di sản văn hóa.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Việc thu phí cần được xem xét dưới góc độ bảo tồn và phát triển bền vững di sản văn hóa, hơn là chỉ nhìn vào lợi ích ngắn hạn.
Tóm lại, việc thu phí tham quan di tích lịch sử cần được tiếp cận một cách linh hoạt và sáng tạo. Qua việc áp dụng minh bạch, chính sách hợp lý và cái nhìn phát triển lâu dài, chúng ta có thể giải quyết bài toán khó về nguồn tài chính cho việc bảo tồn di sản, đồng thời tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong việc giữ gìn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử.
