Khi nói đến sự phát triển của một quốc gia, dân số luôn là một yếu tố quan trọng cần được xem xét. Dân số không chỉ phản ánh quy mô và cơ cấu của lực lượng lao động, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế – xã hội. Trong đó, khái niệm “đỉnh dân số” được sử dụng để chỉ thời điểm dân số của một quốc gia đạt mức cao nhất trước khi bắt đầu giảm. Mới đây, các dự báo đã chỉ ra rằng Mỹ, với tư cách là nền kinh tế lớn nhất thế giới, có thể sẽ chưa đạt đỉnh dân số trong thế kỷ này, điều này có nghĩa là dân số của họ sẽ tiếp tục tăng sau năm 2100.
Dữ liệu từ Báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc đã cung cấp những thông tin quan trọng về thời điểm đạt đỉnh dân số của 40 nền kinh tế trên toàn thế giới. Báo cáo này đã tính đến các yếu tố quan trọng như tỷ lệ sinh, tỷ lệ tử vong và dân số nhập cư ròng để đưa ra các dự báo. Từ những dự báo này, có thể thấy rằng nhiều quốc gia châu Phi, bao gồm Nigeria, Ethiopia và Cộng hòa Dân chủ Congo, sẽ tiếp tục tăng trưởng dân số trong nhiều thập kỷ tới và đạt đỉnh vào cuối thế kỷ này. Điều này đặt ra những thách thức và cơ hội mới cho các quốc gia này trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, cũng như đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số tăng.
Ngược lại, dân số tại phần lớn các nền kinh tế châu Á và châu Âu đang ổn định hoặc bắt đầu xu hướng giảm. Sự thay đổi trong cơ cấu dân số này có thể dẫn đến những thách thức mới, đặc biệt là trong lĩnh vực an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi. Riêng đối với Việt Nam, theo dự báo, nước ta sẽ đạt đỉnh dân số khoảng 110 triệu dân vào năm 2049. Thông tin này đã đặt ra những thách thức và cơ hội cho Việt Nam trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, cũng như đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số tăng.
Việc hiểu và nắm bắt được xu hướng dân số sẽ giúp các quốc gia, trong đó có Việt Nam, có thể đưa ra những quyết sách phù hợp để phát triển bền vững trong tương lai. Xu hướng dân số không chỉ ảnh hưởng đến thị trường lao động, mà còn tác động trực tiếp đến các chính sách an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Do đó, việc dự đoán và chuẩn bị cho những thay đổi trong cơ cấu dân số là hết sức quan trọng.
Đối với Việt Nam, việc đạt đỉnh dân số vào năm 2049 có thể mang lại cả cơ hội và thách thức. Cơ hội để phát triển kinh tế – xã hội nếu có chính sách quản lý tốt, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn trong việc đảm bảo đủ nguồn lực và dịch vụ cho dân số tăng. Chính vì vậy, Việt Nam cần có những chiến lược hiệu quả, như đầu tư vào giáo dục, y tế và các dịch vụ xã hội khác, để đáp ứng nhu cầu của dân số tăng và tận dụng cơ hội từ cửa sổ cơ hội dân số vàng . Đồng thời, việc nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường cũng là những yếu tố quan trọng cần được xem xét.
Nhìn chung, dân số là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của một quốc gia. Việc dự đoán và hiểu xu hướng dân số có thể giúp các quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, xây dựng những chiến lược phát triển bền vững và tận dụng những cơ hội mới. Với những thông tin từ Báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc, các quốc gia có thể đưa ra những quyết định sáng suốt để đối mặt với những thách thức và cơ hội từ sự thay đổi dân số trong tương lai.
